آیا پیش از اینکه عنوان این مقاله را بخوانید به این موضوع فکر کرده بودید؟ هیچ‌گاه به راهکارهایی که به واسطه آنها بتوان کاهش دورریز مواد غذایی اضافی بیانجامد اندیشیده‌اید؟ اصلاً آیا می‌دانستید که اسراف در تهیه و خرید مواد غذایی و سرانجام هدر رفت آنها ، هم از جنبه مالی و اقتصادی می‌تواند شما را متضرر کند و هم اینکه با تأثیرات منفی که بر محیط زیست می‌گذارد، موجب تخریب در آن می‌شود؟
شاید این را ندانید که برای تجزیه این مواد غذایی در طبیعت گاز متان زیادی تولید می‌شود که از گازهای مخرب برای محیط زیست محسوب می‌شود. یکی دیگر از تأثیرات و نتایج منفی که دورریز مواد غذایی و اسراف کردن به دنبال دارد، هدر رفتن مقادیر زیادی آب برای کشت این‌گونه محصولات است که آمار سالانه آن بسیار زیاد است.
|
کاهش دورریز مواد غذایی می‌تواند به اقتصاد خانواده شما کمک کند، همچنین منجر به کاهش آلودگی‌های زیست محیطی می‌شود. بنابراین خواندن این مطلب که در آن به ارائه راهکارهایی عملی برای کاهش دور ریز مواد غذایی اشاره شده است، می‌تواند یک مطالعه چند سر سود باشد. |
چرا کاهش دورریز مواد غذایی موضوع مهمی است؟
شاید با خودتان بگویید: هرچقدر هم که موضوع کاهش دورریز مواد غذایی برای ما حائز اهمیت باشد، باز امری است اجتناب‌ناپذیر که نمی‌توان از آن جلوگیری کرد. اما :
- باید بدانید درست است که موزهای داخل یخچال بدون دخالت شما سیاه می‌شوند و رو به خرابی می‌روند، یا اینکه پس از پایان مهمانی مقدار زیادی از غذاهای سرو شده در وعده‌های غذایی به داخل یخچال می‌روند و نهایتاً با عنوان مواد غذایی اضافی، دور ریخته می‌شوند، اما نظارت مستقیم شما بر چگونگی خرید مواد غذایی و کیفیت نگهداری مواد غذایی به‌شدت در کاهش دورریز مواد غذایی تأثیر دارد.
- امروزه و در جهانی که عده‌ای از مردمان آن در فقر و گرسنگی به سر می‌برند، صرفه‌جویی و خودداری از اسراف در خرید مواد غذایی امری است که در دین اسلام نیز توصیه شده است.
- کاهش دورریز مواد غذایی اگر باعث شود از بین خیل عظیم گرسنگان، یک نفر هم سیر شود و یا با توجه به مصرف بهینه و صرفه‌جویی، امکان اطعام فرد یا افراد دیگری فراهم شود، پس موضوع بسیار مهمی خواهد بود.
راهکارهای جلوگیری و کاهش دورریز موادغذایی
اغلب ما خواسته یا ناخواسته، روزانه بخشی از مواد غذایی اضافی را تبدیل به دورریز می‌کنیم. اما همه‌ی ما نیز خوب می‌دانیم که میزان هدر رفتن مواد غذایی در جهان به اندازه‌ای است که می‌توان با صرفه جویی در آن مشکل سوء تغذیه را در بسیاری از کشورها برطرف کرد.
مردمان جهان در حالی روزانه مقدار زیادی مواد غذایی قابل مصرف را روانه سطل زباله می‌کنند، که بیش از 759 میلیون نفر در سراسر جهان در فقر و گرسنگی به سر می‌برند. خوب است بدانید که حدود یک سوم غذایی که در جهان تولید می‌شود به دلایل مختلف به دورریز تبدیل شده و هدر می‌شود. این مقدار برابر با هدر رفتن ۱٫۳ میلیارد تن مواد خوراکی در هر سال است.
این نکته هم جالب است بدانید که کشورهای توسعه یافته‌ای مانند ایالات متحده آمریکا بیش از کشورهای در حال توسعه مواد غذایی را هدر می‌دهند.
حال به راهکارهایی برای کاهش دور ریز مواد غذایی و نحوه نگهداری مواد غذایی اشاره می‌کنیم:
در نگهداری مواد غذایی دقت کنید
- اولین و مهم‌ترین قدم برای کاهش دورریز مواد غذایی، دقت در هنگام خرید مواد غذایی و استفاده از روش‌های درست نگهداری مواد غذایی است.
- احتمالاً شما هم از دور ریختن سبزی‌های پلاسیده و گوجه‌فرنگی‌های گندیده خسته شده‌اید؟ شاید شما هم هر بار که ته مانده مواد غذایی را روانه سطل زباله می‌کنید، از این اوضاع ناراحتید؟ برای کاهش دورریز مواد غذایی بهترین چاره این است که نحوه صحیح نگهداری مواد غذایی را بیاموزید.
- برای نگهداری مواد غذایی باید تمهیدات مناسب و کاربردی داشته باشید، در غیر این صورت دور ریز غذاهای شما بسیار زیاد خواهد شد.
- حجم زیادی از هدر رفتن غذا به دلیل فساد مواد غذایی است. افراد زیادی با نحوه‌ی ذخیره‌سازی میوه‌ها و سبزی‌ها آشنا نیستند، که همین مورد باعث می‌شود که مواد غذایی در مدت زمان کمی فاسد و روانه سطل زباله شود.
|
در همین رابطه بخوانید: |
- وقتی از نگهداری مواد غذایی به‌منظور کاهش دورریز مواد غذایی حرف می‌زنیم یعنی اینکه می‌شود با در نظر گرفتن تمهیداتی و به کار بستن مواردی از دورریز بی‌رویه مواد غذایی جلوگیری کرد ، برای مثال سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، سیر، خیار و پیاز باید در دمای اتاق نگه داشته شوند و هرگز نباید آنها را منجمد کرد.
- جداسازی خوراکی‌هایی که گاز اتیلن تولید می‌کنند روش مناسبی برای جلوگیری از فاسد شدن سریع مواد غذایی است. اتیلن سرعت رسیدن و کامل شدن فرایند رشد میوه را افزایش می‌دهد که درنهایت منجر به فاسدشدن میوه می‌شود. میوه‌هایی که در ادامه نام می‌بریم، میوه‌هایی هستند که در حال رسیدن از خود گاز اتیلن آزاد می‌کنند:گوجه‌فرنگی – طالبی – آووکادو- موز- پیازچه – گلابی – هلو.
- برای کاهش دورریز مواد غذایی و نحوه صحیح نگهداری مواد غذایی به جز دقت به هنگام خرید مواد غذایی راهکارهایی چون خشک‌کردن، ترشی انداختن، تهیه‌ی کنسرو، تخمیر، انجماد و … همگی روش‌هایی هستند که می‌توانند برای طولانی‌تر شدن مهلت استفاده از مواد غذایی اضافی به کمکتان بیایند و درنتیجه کاهش دورریز مواد غذایی را به دنبال داشته باشد. برای مثال کمپوت کردن سیب‌های رسیده و تبدیل آنها به مربا یا لواشک و یا درست کردن مربا یا مارمالاد با هویج‌های اضافه و کلی پیشنهاد دیگر که اغلب خانم‌های خانه می‌دانند و البته استفاده از اطلاعات شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های اینترنتی نیز در این مورد راهگشا خواهند بود.
|
از میوه‌های باقی مانده در یخچال برای اهل خانه لواشک درست کنید یا سبزی و صیفی‌جات رو به خرابی را تبدیل به ترشی کنید. مربا کردن میوه‌ها نیز روشی هوشمندانه برای کاهش دور ریز مواد غذایی است. |
برای کاهش دورریز مواد غذایی هنگام خرید مواد غذایی هوشیارانه خرید کنید
- بهتر است برای کاهش دورریز مواد غذایی قبل از رفتن به فروشگاه و یا سوپرمارکت، فهرستی از موارد مورد نیاز خود در وعده‌های غذایی تهیه کنید و با خودتان قرار بگذارید که به قصد خرید اقلام داخل لیست وارد فروشگاه شوید.
- اگر بتوانید میل و اشتیاق خودتان را نسبت به خرید مواد غذایی بی مصرف و بی‌دلیل کنترل کنید یک قدم مثبت در راستای کاهش دور ریز مواد غذایی و هدر رفتن مواد غذایی اضافی برداشته‌اید.
- نکته‌ی دیگری که در زمان خرید مواد غذایی برای جلوگیری از هدر رفت مواد غذایی اضافی باید رعایت کنید، بررسی تاریخ تولید و انقضاء مواد خوراکی است. دلیل اینکه کارخانه‌های تولیدِ مواد غذایی و خوراکی تاریخ تولید و تاریخ انقضای محصولات خود را روی بسته‌بندی چاپ می‌کنند این است که مصرف‌کنندگان از زمان فاسد شدن محصول آگاه شده و حتی‌المقدور تا پیش از سررسید تاریخ انقضاء آن محصول را استفاده کنند.
- بعضی افراد بر طبق عادت در زمان خرید مواد غذایی بیشتر از نیاز خود خرید می‌کنند. گرچه خرید یکباره، راحت‌تر به نظر میاید و ممکن است در وقت شما صرفه جویی کند اما در صورتی که گرفتار خرید مواد غذایی اضافه شوید، حتماً بخشی از آنها هدر رفته و دچار ضرر مالی و اقتصادی خواهید شد.
- برای کاهش دورریز مواد غذایی بهتر است قبل از مصرف تمام و کمال خریدهای قبلی، مجدد به سراغ خرید مواد غذایی نروید، ضمن اینکه اگر در بازه‌های زمانی کوتاه‌تری به خرید بروید، نسبت به خرید مواد غذایی اضافی ایمن خواهید بود.
|
قبل از رفتن به خرید مواد غذایی ابتدا یخچال و کابینت‌های خود را بررسی کرده و از مایحتاج وعده‌های غذایی خود لیست تهیه کنید. به خودتان قول بدهید که هیچ چیز اضافه‌ای که در لیست خرید وجود ندارد را نمی‌خرید. |
استفاده بهینه از باقیمانده غذاها هر وعده
- بعد از پایان مهمانی، یا بعد از وعده‌های غذایی که میزان زیادی از آن باقیمانده است، مواد غذایی و خوراکیهای مانده را در وعده‌های غذایی بگنجانید و تا پیش از تمام شدن آنها غذای جدیدی نپزید.
- البته برای کاهش دورریز مواد غذایی می توانید بعضی غذاها را منجمد کرده و داخل فریزر قرار دهید تا بعد از چند روز دوباره در وعده‌های غذایی غذایی مصرف کنید.
برای کاهش دورریز مواد غذایی خلاقانه آشپزی کنید
- برای کاهش دور ریز مواد غذایی بهتر است مواد غذایی اضافی را باهم مخلوط کنید و یک ترکیب جدید مبتکرانه خلق کنید.
- یا اینکه با میو های رسیده که ممکن است به زودی دور ریختنی شوند آب طعم دار(detox-water) درست کنید که هم خوشمزه است و هم در سم زدایی از بدنتان تأثیر دارد.
|
در همین رابطه بخوانید: |
- برای مثال می‌توانید با باقیمانده‌ی مرغ یا استخوان‌های گوشت وعده‌های غذایی شام یا ناهار، را با سبزی‌ها و آب بجوشانید و یک سوپ خوشمزه تهیه کنید.
- به درست کردن کمپوت و ترشی و مربا و مارمالاد در نکات قبلی نیز اشاره شد. حتی می‌توانید از باقیمانده شیرتان، پنیر و ماست تهیه کنید. این یک توصیه اقتصادی و به‌صرفه است برای زمانی که حجم زیادی شیر خریده‌اید که به زمان تاریخ انقضای آن نزدیک شده است .
میزان اشتها و مصرف مواد غذایی خود و خانواده تان را بشناسید
- برای جلوگیری و کاهش دورریز مواد غذایی باید بدانید که چه چیزی را، به چه مقداری درست کنید. تهیه غذا وعده‌های غذایی به میزان اندازه و مورد نیاز یک راه حل مناسب است.
- پرخوری معضل بیشتر افراد است. بنابراین حتما وعده‌های غذایی را در اندازه‌ی معقول و مناسب میل کنید. این کار علاوه بر کمک به کاهش وزن، موجب کاهش اسراف هم می‌شود.
برای کاهش دورریز مواد غذایی در رستوران و در حین سفارش هیجانزده نشوید
- «وقتی گرسنه هستید به خرید مواد غذایی نروید ». در این حالت ممکن است به جای دو عدد نان که مورد مصرف معمول شما و خانواده‌تان است، شش عدد نان بخرید.
- در مورد رستوران و زمان سفارش غذا هم همینطور است. وقتی خیلی گرسنه هستید و برای صرف وعده‌های غذایی به رستوران رفته اید، به یکباره چند نوع و مدل غذا را همزمان سفارش ندهید. چون ممکن است بعد از اینکه چند لقمه نوش جان کردید، از این‌همه سفارش رنگارنگ پشیمان شوید.
- پیشنهاد ما این است اگر هیجانزده و پرشور سفارش غذا دادید، باقیمانده غذایتان را نخورده روی میز رها نکنید و میزتان را ترک نکنید. مواد غذایی اضافی را بسته بندی کرده و با خود بیاورید. برای کاهش دورریز مواد غذایی آنچه باقیمانده است ر ا یا در وعده‌های غذایی دیگر میل کنید، یا اینکه به فرد فقیر یا یکی از کودکان کار که در خیابان می‌بینید بدهید.
|
یکی از بدترین تصوراتی که متأسفانه در بین عده زیادی از افراد جامعه رایج است این است که اگر باقیمانده غذای خود را از رستوران با خود به منزل ببریم یعنی خساست به خرج داده‌ایم؛ در حالی که اگر بدانیم این غذای باقی مانده یک راست روانه سطل زباله می‌شود و روزانه هزاران تن زباله تنها توسط رستوران‌ها تولید می‌شود، دست از این تصور اشتباه بر می‌داریم. |
روی مواد غذایی که در داخل فریزر می‌گذارید، برچسب تاریخ بزنید
- وقتی برای نگهداری مواد غذایی اضافی بخشی از مواد غذایی را منجمد می‌کنید و در فریزر نکهداری می‌کنید، بهتر است که روی آنها تاریخ روزی که در فریزر قرار می‌هید را ثبت کنید.
- در زمان مصرف مواد غذایی اضافی فراموش نکنید که اول آن‌دسته از مواد غذایی را انتخاب کنید که تاریخ درج شده روی آنها قدیمی تر است.
باقیمانده مواد غذایی اضافی را برای پرندگان و گربه‌های خیابانی بگذارید
- می‌توانید برای جلوگیری از هدر رفت مواد غذایی و کاهش دورریز مواد غذایی، مواد غذایی اضافی را برای پرندگان و یا حیوانات خانگی در نظر بگیرید.
- مثلاً باقیمانده برنج و خمیرهای داخل نان و حتی نان‌های خشک شده را پودر کرده، و برای پرندگان بگذارید.
|
در همین رابطه بخوانید: |
- قسمت‌های اضافه مرغ و گوشت که قصد دور ریختن آنها را دارید، برای سیر شدن گربه‌ها بگذارید. در این صورت اول اینکه ناچار به نگهداری مواد غذایی اضافی نشدید، همچنین کار خدا پسندانه‌ای را انجام داده اید.
نتیجه گیری:
در آخر این نوشتار باید ذکر کنیم که برای جلوگیری و کاهش دورریز مواد غذایی، باید در خرید مواد غذایی، چگونگی نگهداری مواد غذایی واستفاده به‌جا و درست از مواد غذایی اضافی هوشمندانه و دلسوزانه عمل کنیم. چرا که به گزارش سازمان جهانی غذا؛ سالانه 375 کیلوگرم موادغذایی در ایران به ازاء هر شهروند، دور ریخته می‌شود.
در برخی منابع، کل دورریز غذا در کشور ما سالانه 35 میلیون تن برآورد شده که این مقدار، چیزی معادل غذای 15 میلیون نفر گرسنه است. و این در حالی ست که با بالا رفتن قیمت‌ها، مواد غذایی حکم کیمیا را پیداکرده‌اند و برای کاهش هزینه‌ها باید به اندازه خرید کرد و در استفاده از مواد غذایی همه موارد را در نظر گرفت تا میزان ضایعات به حداقل ممکن برسد.
