اخذ مالیات یکی از راه های درآمد دولت ها در کشور های مختلف در دنیا به حساب می‌آید. بخصوص در کشورهایی که از منابع طبیعی مانند ذخایر نفت و گاز و معادن مختلف، درآمدی ندارند، مالیات اصلی ترین منبع درآمد و البته یکی از ابزارهای توزیع عادلانه ثروت به شمار می‌رود. در ایران و در سال‌های اخیر بحث مالیات بیش از پیش داغ شده و دولت بطور جدی‌تر قوانین مالیاتی پیگیری و اجرا می‌کند. یکی از این قوانین، قانون مالیات بر خانه‌های لوکس است که بسیار هم سر و صدا به پا کرده است. در این مطلب قصد داریم به توضیح این قانون و جزئیات آن بپردازیم.
مالیات بر خانه های لوکس یا مجلل چیست؟
مالیات بطور کلی به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می‌شود. مالیات مستقیم، مالیاتی است که پرداخت کننده آن مشخص است و بر دارایی و درآمد افراد حقیقی و حقوقی اخذ می‌شود. مالیات غیر مستقیم، مالیاتی است که پرداخت کننده آن نامشخص است و بطور غیر مستقیم از مصرف کننده دریافت می‌شود (مانند مالیات بر ارزش افزوده کالاهای مصرفی).
مالیات بر خانه‌های گران قیمت یکی از انواع مالیات بر املاک است (مالیات بر نقل و انتقال و مالیات بر اجاره یا مالیات برخانه‌های خالی و… ). مالیات بر املاک از نوع مالیات بر دارایی و مالیات بر دارایی از نوع مالیات مستقیم است.
چه خانه هایی لوکس محسوب می‌شوند؟
در این قانون مالیاتی خانه، ویلا، باغ، زمین و بطور کلی املاک که مجلل و لوکس محسوب شوند مشمول پرداخت مالیات سالانه می‌شوند و باید درصدی از ارزش ملک را به عنوان مالیات پرداخت شود. طبق بند 3 ماده 1 این قانون در سال 1402 املاک و مستغلات با کاربری مسکونی، اداری و تجاری اعم از زمین، خانه، آپارتمان، ویلا و باغ که ارزش روز آنها بالای 20 میلیارد تومان باشد مجلل و گران قیمت محسوب شده و شامل پرداخت مالیات هستند. املاک و مستغلات زیر 20 میلیارد مشمول این نوع مالیات نمی‌شوند.
نرخ مالیات بر خانه های لوکس چقدر است؟
طبق ماده 2 این قانون نرخ مالیات سالانه 2 هزارم (0/2 درصد) مازاد ارزش روز 20 میلیارد تومان بر دارایی‌های مشمول محاسبه می‌شود. به عنوان مثال اگر ارزش خانه‌ای 25 میلیارد تومان باشد طبق این قانون 5 میلیارد تومان آن مازاد و نرخ مالیات 2 هزارم بر 5 میلیارد محاسبه می‌شود که عددی معادل 10 میلیون تومان در سال خواهد بود.
25/000/000/000 – 20/000/000/000 = 5/000/000/000
5/000/000/000 X 0/002 = 10/000/000
معیار تعیین ارزش دارایی چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟
طبق ماده 7، مالیات بر ارزش روز دارایی‌های مشمول محاسبه می‌شود و ارزش روز دارایی‌ها بر مبنای آخرین ارزش معاملاتی موضوع ماده (۶۴) قانون و مدنظر قرار دادن سایر شرایط از قبیل سن ساختمان و معماری و ارزش تاریخی تعیین می‌شود.
پرداخت مالیات بر خانه های لوکس بر عهده کیست؟
طبق ماده 3 این قانون مالیات بر عهده کسی است از ابتدای سال مالک دارایی های مشمول بوده است.
طبق ماده 9 اگر دارایی مشمول مالیات، مشاعی باشد (بیش از یک مالک داشته باشد) ابتدا مالیات برای کل دارایی محاسبه و سپس هر یک از مالکین نسبت به سهم خود مشمول پرداخت مالیات می‌شوند.
درخصوص دارایی‌های متعلق به افراد کمتر از (۱۸) سال یا محجور حسب مورد، پرداخت مالیات و جرایم آن، بر عهده ولی یا قیم قانونی آنها می‌باشد.
کدام خانه‌های لوکس مشمول پرداخت مالیات نمی‌شود؟
طبق ماده 4 این قانون، مالیات شمول موارد زیر نمی‌شود:
- اشخاصی که فقط مالک یک باب واحد مسکونی بوده و از تاریخ تملکشان، ۱۰ سال یا بیشتر گذشته باشد.
- خانه‌های مجلل (لوکس) و باغ ویلاهای مجاز در حال ساخت.
-
- خانه‌های لوکس یا ویلاهای مجاز تا قبل از دریافت پایان کار و یا تا قبل از نصب یکی از انشعابات آب، برق، گاز و به مدت حداکثر دو سال از زمان صدور پروانه ساختمانی در حال ساخت محسوب می‌شوند.
- خانه و ویلا باغ های غیر مجاز تا زمان دریافت مجوز ساخت و یا اجرای حکم کمیسیون‌های ماده (۹۹) یا ماده (۱۰۰) قانون شهرداری‌ها مشمول جریمه و پرداخت دو برابر مالیات بر خانه های لوکس می‌شوند.
- مجاز یا غیر مجاز بودن خانه، ویلا باغ و … توسط شهرداری، دهیاری و وزارت جهاد کشاورزی مربوطه مشخص می‌گردد.
- در مورد دارایی‌های مشمول مالیات متعلق به سازندگان مسکن (حقیقی و حقوقی) قبل از انتقال قطعی، اگر طبق اسناد و مدارک مربوط و به موجب قراردادهای انتقال، واگذاری محرز گردیده باشد، مشمول مالیات نمی‌شوند و خریدار و مالک جدید، مشمول در نظر گرفته می‌شود.
آیا مجموع ارزش املاک شامل مالیات بر خانه های گران قیمت می‌شود؟
خیر، در توضیح پاسخ به سوال فوق باید گفت: طبق ماده 8 در محاسبه این نوع مالیات، هر یک از دارایی‌های مشمول یک مستغل محسوب شده و بصورت جداگانه مشمول مالیات می‌شود. نکته‌ای که در مورد این ماده وجود دارد این است که در مالیات بر خانه‌های لوکس ارزش هر دارایی بصورت جداگانه سنجیده شده و مالیات بر مجموع ارزش دارایی ها محاسبه نمی‌شود.
به عنوان مثال اگر فردی 5 خانه داشته باشد که ارزش هر کدام زیر 20 میلیارد تومان باشد ولی مجموع ارزش آنها بیش از 20 میلیارد تومان شود این فرد مشمول این نوع مالیات نمی‌شود.
ادارات ثبت اسناد و املاک و دفاتر اسناد رسمی هم ملزم به اخذ گواهی پرداخت (مفاصا حساب) مالیات‌های املاک که مالیات بر خانه های لوکس هم جزو آنها است، پیش از ثبت هرگونه نقل و انتقال، از قبیل بیع قطعی (خرید و فروش)، صلح و هبه (واگذاری) هستند.
محل استفاده مالیات بر خانه های لوکس و گران قیمت
طبق آنچه که در متن قانون این مالیات آمده، مالیات به دست آمده از موارد ذکر شده بین شهرداری‌ها و خزانه دولت بصورت نصف به نصف تقسیم می‌شود.
سامانه مالیات بر خانه های لوکس
اشخاص مشمول مالیات بر خانه‌های گران قیمت برای مشاهده و پرداخت مالیات محاسبه شده برای دارایی‌هایشان باید به سامانه مربوط به آدرس expasset.tax.gov.ir مراجعه کنند
