در بخش اول مقاله «آشنایی با ماشین‌آلات ساختمانی» به معرفی انواع لودر، بیل مکانیکی و گریدر پرداختیم. در بخش دوم این مقاله به بررسی دیگر ابزار و ماشین‌های ساختمانی مانند غلتک ، دامپر، ترنچر، لیفتراک ، جرثقیل ، شمع‌کوب، دامپر ، اسکریپر و … خواهیم پرداخت.
- آشنایی با ماشین‌آلات ساختمانی
- معرفی غلتک و انواع آن
- آشنایی با لیفتراک
- نحوه عملکرد شمع کوب
|
در این مقاله با ماشین‌آلات ساختمانی از قبیل غلتک ، دامپر، ترنچر، لیفتراک ، جرثقیل ، شمع‌کوب، دامپر ، اسکریپر و … آشنا خواهیم شد. |
آشنایی با ماشین‌آلات ساختمانی ؛ غلتک
یکی از مهمترین مسائل در پروژه‌های عمرانی مخصوصا پروژه‌های راهسازی مقاومت خاک است. اما مقاومت خاک چه زمانی بیشتر می‌شود و یا به عبارت دیگر چه عواملی مقاومت خاک را کاهش می‌دهند؟
مهمترین عامل ضربه زننده به مقاومت خاک، فاصله بین ذرات است. هرچه این فاصله بیشتر باشد و هوا میان ذرات خاک در رفت و آمد، مقاومت خاک کاهش می‌یابد.
نقش غلتک در پروژه‌های عمرانی متراکم کردن خاک است. غلتک‌ها بنا بر نوع پروژه عمرانی انواع مختلفی دارند.
- غلتک پاچه بزی
- غلتک‌های ارتعاشی یا لرزنده
- غلتک‌های فولادی صاف
- غلتک‌های پنوماتیک یا چرخ لاستیکی
- غلتک‌های کفشک دار یا پاچه فیلی
- تراکم کننده‌های شبه بلدوزر
اساس کار غلتک‌ها استفاده از وزن آنها برای انجام عملیات ساختمانی است. غلتک‌ها وظیفه تغییر حجم خاک، افزایش مقاومت خاک و کم شدن قابلیت نفوذ پذیری را بر عهده دارند.
|
در همین رابطه بخوانید: |
آشنایی با ماشین‌آلات ساختمانی ؛ غلتک پاچه بزی
غلتک پاچه بزی بهترین نوع برای استفاده در خاک‌های ریز دانه رسی است. این غلتک‌ها عموما بین 3 تا 18 تن وزن دارند و فشاری بین 7 تا 56 کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع وارد می‌کنند.
غلتک‌های پاچه بزی از جمله پرکاربردترین ماشین‌آلات ساختمانی هستند. این غلتک‌ها از استوانه‌ای با بیرون زدگی‌های یکسان ساخته شده‌اند که روی خاک ردی مانند رد پای گله‌ای بز بر جای می‌گذارند.
فاصله بین بیرون‌زدگی‌های غلتک پاچه بزی معمولا بین 3 تا 5 سانتی‌متر است و سرعت این دستگاه تا 18 کیلومتر بر ساعت نیز می‌رسد.
غلتک‌های ارتعاشی یا لغزنده
این غلتک‌ها عمل متراکم کردن خاک را به وسیله وزن خود و همچنین ارتعاش و ویبراتور انجام می‌دهند. غلتک‌های ارتعاشی برای خاک‌های مرطوب عملکرد بهتری دارند و می‌توانند تا حد زیادی رطوبت خاک را کاهش دهند.
غلتک‌های ویبراتور به دو صورت دستی و دستگاهی تقسیم بندی می‌شوند.
|
غلتک‌های پاچه بزی از جمله پرکاربردترین ماشین‌آلات ساختمانی هستند. این غلتک‌ها از استوانه‌ای با بیرون زدگی‌های یکسان ساخته شده‌اند که روی خاک ردی مانند رد پای گله‌ای بز بر جای می‌گذارند. |
آشنایی با ماشین‌آلات ساختمانی ؛ غلتک‌های فولادی صاف
غلتک‌های فولادی از جمله پرکاربردترین ماشین‌آلات ساختمانی هستند. این غلتک‌ها به وسیله نیروی استاتیکی وزن خود عمل متراکم کردن خاک و آسفالت را انجام می‌دهند.
غلتک فولادی به سه نوع سه چرخ، دو محوری تاندم و سه محوری تاندم تقسیم بندی می‌شوند. در هنگام استفاده از غلتک فولادی باید از چرخش‌های سریع در مسیر و همچنین افزایش سرعت پرهیز کرد.
|
در همین رابطه بخوانید: |
غلتک‌های پنوماتیک یا چرخ لاستیکی
از این نوع ماشین‌آلات ساختمانی برای متراکم کردن خاک‌های زیر سطحی استفاده می‌شود. در اغلب اوقات غلتک‌های چرخ لاستیکی خود محرک هستند و در برخی موارد توسط ماشین‌های دیگر کشیده می‌شوند.
غلتک‌های کفشک دار یا پاچه فیلی
این نوع غلتک‌ها شکل و شمایلی شبیه به غلتک‌های پاچه بزی دارند فقط به جای صفحه‌های دارای برامدگی، از صفحات فولادی سنگین تشکیل شده است.
|
غلتک فولادی به سه نوع سه چرخ، دو محوری تاندم و سه محوری تاندم تقسیم بندیمی‌شوند. در هنگام استفاده از غلتک فولادی باید از چرخش‌های سریع در مسیر و همچنین افزایش سرعت پرهیز کرد. |
تراکم کننده‌های شبه بلدوزر
غلتک‌های شبه بولدوزر از صفحات غلتک‌های پاچه بزی تشکیل شده است و بدنه بولدوزر. هم خاک را نرم می‌کند و هم می‌تواند برای دپو استفاده شود.
از این نوع ماشین‌آلات ساختمانی برای دفن و جابه‌جایی زباله نیز استفاده می‌شود.
|
در همین رابطه بخوانید: |
آشنایی با ماشین‌آلات ساختمانی ؛ دامپر
دامپر از جمله پرکاربردترین ماشین‌آلات ساختمانی است. دامپر به لحاظ کارآیی به فرغون شبیه است اما با این تفاوت که نیروی محرکه دامپر به جای عامل انسانی، ماشین است.
امروزه دامپرها برای جابه‌جایی مصالحی مانند سرامیک و خاک و سیما در ابعاد کوچک و تا ظرفیت 9 تن مورد استفاده قرار می‌گیرند.
استفاده از دامپر می‌تواند سرعت و کارایی فعالیت ساختمانی را افزایش دهد و در هزینه‌ها صرفه جویی کند. اما باید در نظر داشت که راندن دامپر کار راحتی نیست و خطر واژگون شدن همواره دامپر را تهدید می‌کند.
آشنایی با ماشین‌آلات ساختمانی ؛ ترنچر
ترنچر یا خندق کن برای حفاری کانال‌ها استفاده می‌شود. تاریخچه استفاده از این ماشین ساختمانی به قرن نوزدهم میلادی باز می‌گردد. اما تا وقتی که این ماشین به وسیله موتور وارد چرخه فعالیت‌های عمرانی نشده بود توجه چندانی به آن نمی‌شد.
از جمله مزیت‌های ترنچر نسبت به ماشین‌آلات ساختمانی دیگر مانند بیل مکانیکی، سرعت عملکرد آن است. این ماشین به طور پیوسته می‌تواند عمل حفاری را انجام دهد.
از ترنچرها بیشتر برای کندل کانال، حفر زمین برای لوله گذاری و زهکشی استفاده می‌شود. ترنچرها به سه نوع تقسیم بندی می‌شوند.
- زنجیری
- گردونه‌ای
- ذوزنقه‌ای
|
ترنچر یا خندق کن برای حفاری کانال‌ها استفاده می‌شود. تاریخچه استفاده از این ماشین ساختمانی به قرن نوزدهم میلادی باز می‌گردد. اما تا وقتی که این ماشین به وسیله موتور وارد چرخه فعالیت‌های عمرانی نشده بود توجه چندانی به ان نمی‌شد. |
ترنچرهای زنجیری
مزیت اصلی تنرنچرهای زنجیری قابلیت تنظیم اندازه حفاری است. در این ترنچرها بر روی زنجیر دو یا چند زائده حفاری تعبیه شده و عمل حفاری را با سرعت بیشتری انجام می‌دهد.
آشنایی با ماشین‌آلات ساختمانی ؛ ترنچرهای گردونه‌ای
ترنچرهای گردونه‌ای عملکردی شبیه به ترنچرهای زنجیری دارند با این تفاوت که عمل حفاری در آنها توسط تعدادی جام کوچک انجام می‌گیرد.
|
در همین رابطه بخوانید: |
ترنچرهای ذوزنقه‌ای
این نوع از ماشین‌آلات ساختمانی کار حفاری و خاکبرداری را به طور همزمان انجام می‌دهد. از این ماشین‌ها می‌توان در حفاری و خاکبرداری زمین‌های دارای شیب و ناهموار نیز استفاده کرد.
آشنایی با ماشین‌آلات ساختمانی ؛ لیفتراک
لیفتراک از جمله ماشین‌آلات ساختمانی است که برای جابه‌جایی مصالح و اشیا در کارگاه‌های عمرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. دو چنگک در جلو لیفتراک تعبیه شده که به وسیله آن اجسام را جابه‌جا می‌کنند.
بر اساس سوخت استفاده شده در موتور، لیفتراک‌ها به انواع زیر دسته‌بندی می‌شوند.
- لیفتراک برقی
- لیفتراک گازوئیلی
- لیفتراک دوگانه‌سوز
- لیفتراک هیبریدی
|
لیفتراک از جمله ماشین‌آلات ساختمانی است که برای جابه‌جایی مصالح و اشیا در کارگاه‌های عمرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. دو چنگک در جلو لیفتراک تعبیه شده که به وسیله آن اجسام را جابه‌جا می‌کنند. |
آشنایی با ماشین‌آلات ساختمانی ؛ جرثقیل
جرثقیل از جمله پرکاربردترین ماشین‌آلات ساختمانی است. بعید است پروژه عمرانی کلید بخورد و وجود جرثقیل در آن ضروری نباشد.
از جرثقیل در پروژه‌های عمرانی برای فعالیت‌هایی چون بتن ریزی، استفاده به عنوان بالابر، تخلیه و بارگیری مصالح، کمک به اجرای اسکلت بتنی و برپا نمودن اسکلت فلزی استفاده می‌شود.
انواع جرثقیل‌ها بر اساس نوع کاربرد و ساخت خود به موارد زیر دسته بندی می‌شوند:
- جرثقیل برجی
- جرثقیل ماشینی
- جرثقیل سقفی
- جرثقیل دروازه‌ای
- جرثقیل بازویی
- جرثقیل خاص
- جرثقیل آویز
آشنایی با ماشین‌آلات ساختمانی ؛ جرچقیل برجی
جرچقیل برجی یا تاورکرین همان جرثقیل‌های معروفی است که در پروژه‌های عمرانی بزرگ شهری به وفور دیده می‌شود. این جرثقیل از منبع قدرت، پایه ثابت(بتن)یا پایه متحرک(کامیون ریلی)، دکل یا برج، بازوی ثابت یا متحرک، کابل بالابر و سیستم موتور، سیستم کابل معلق، سیستم حائل جرثقیل، صفحه ی متحرک برای بازو و اتاقک اپراتور، سیستم وزنه تعادل و اتاقک اپراتور تشکیل شده است.
|
در همین رابطه بخوانید: |
جرثقیل ماشینی
جرثقیل‌های ماشینی بیشتر در شهرها کاربرد دارد. این نوع از جرثقیل عموما بر روی یک کامیون سوار است و در پروژه‌های عمرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آشنایی با ماشین‌آلات ساختمانی ؛ جرثقیل سقفی
ار جرثقیل‌های سقفی برای انتقال عمودی و افقی بار در فضاهای سربسته استفاده می‌کنند. این نوع جرثقیل دارای دو نوع تک پل و دو پل است.
جرثقیل دروازه‌ای
از جرثقیل‌های دروازه‌ای برای جابه‌جایی بار در محیط‌های سربسته و باز استفاده می‌کنند. جرثقیل‌های دروازه‌ای به دو صورت دروازه‌ای و نیم دروازه‌ای ساخته می‌شوند.
|
از جرثقیل‌های سقفی برای انتقال عمودی و افقی بار در فضاهای سربسته استفاده می‌کنند. این نوع جرثقیل دارای دو نوع تک پل و دو پل است. |
آشنایی با ماشین‌آلات ساختمانی؛ جرثقیل بازویی
جرثقیل‌های بازویی از جمله ماشین‌آلات ساختمانی هستند که در دو مدل بازویی و ستونی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
جرثقیل آویز
این جرثقیل‌ها درسالن‌ها و مکان‌های با محدودیت ارتفاع و خطوط مونتاژ سری (خودروسازی و…) در ظرفیت تا ۵ تن قابل استفاده‌اند.
آشنایی با ماشین‌آلات ساختمانی ؛ شمع کوب
شمع کوب از جمله پرکاربردترین ماشین‌آلات ساختمانی است. شمع کوب‌ها همانطور که از اسمشان پیداست برای کوبیدن شمع در خاک و افزایش مقاومت سازه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
شمع کوب‌ها بر اساس نوع سوخت و موتور به سه نوع زیر دسته‌بندی می‌شوند:
- هیدرولیکی
- دیزلی
- بخار
|
در همین رابطه بخوانید: |
آشنایی با ماشین‌آلات ساختمانی ؛ بچینگ
بچینگ از جمله ماشین‌آلات ساختمانی است که در کارگاه‌ها برای تولید بتن مورد استفاده قرار می‌گیرد. بچینگ تشکیل شده از چندین و چند ماشین کوچک است که وظیفه تولید بتن بر اساس طرح اختلاط‌های مصوب را بر عهده دارد.
بچینگ از قطعات زیر ساخته شده است:
- بخش تامین سنگدانه شامل نگهداری،توزین و انتقال آنها
- بخش تامین سیمان شامل نگهداری،توزین و انتقال آنها
- بخش تامین آب
- میکسر
- اتاقک کنترل
- منابع تامین افزودنی
- منابع تامین برق
آشنایی با ماشین‌آلات ساختمانی ؛ اسکریپر
اسکریپر را باید آچار فرانسه ماشین‌آلات ساختمانی بدانیم. ماشینی که در عملیات‌های عمرانی برون شهری مورد استفاده قرار می‌گیرد. اسکریپرها می‌توانند در مسافت‌های متوسط تا زیاد مورد استفاده قرار گیرند.
اسکریپر بر اساس نوع ساخت می‌تواند نقش بولدوزر، لودر، کامیون و غلتک را در پروژه‌های عمرانی بازی کند. اسکریپر ها بر اساس نوع عملکرد به موراد زیر تقسیم بندی می‌شوند:
- اسکریپر بالابر
- اسکریپر یک موتوره
- اسکریپر دو موتوره
- اسکریپر سه محوره
|
بچینگ از جمله ماشین‌آلات ساختمانی است که در کارگاه‌ها برای تولید بتن مورد استفاده قرار می‌گیرد. بچینگ تشکیل شده از چندین و چند ماشین کوچک است که وظیفه تولید بتن بر اساس طرح اختلاط‌های مصوب را بر عهده دارد. |
