محلات قدیمی تهران هویت شهری پایتخت به حساب می‌آیند و این در حالی است که این روزها اغلب در حال نابوی به خصوص در بخش‌های فرسوده هستند. محله سنگلج یکی از این محلات قدیمی تهران است که از ضلع جنوبی پارک شهر، خیابان بهشت تا بازار قوام الدوله و از غرب تا خیابان وحدت اسلامی و 30 تیر و از شرق تا خیابان خیام امتداد داشته است. یکی از موضوعاتی که موجب معروفیت محله سنگلج در تهران شده است؛ وجود تئاتر سنگلج است که از قدیمی‌ترین سالن‌های تئاتر در ایران به حساب می‌آید. برخی معتقدند تاریخچه محله سنگلج تهران به زمانی بازمی‌گردد که آب در این منطقه با پاره‌های سنگ تقسیم می‌شده و اصطلاحا آن را ” سنگ رج” می‌گفتند.
در واقع در تهران قدیم با توجه به اینکه تقسیم بندی راه آب به وسیله پاره سنگ‌ها صورت می‌گرفت، این نامگذاری انجام شد. بسیاری از کارشناسان تاریخی معتقدند محله سنگلج یکی از قدیمی‌ترین محلات شهر تهران حتی پیش از تبدیل شدن آن به شهر بوده است. ما در این مقاله از کیلید مگ به بررسی نکات زیر در ارتباط با محله سنگلج در تهران می‌پردازیم. پس با ما همراه شوید.
تاریخچه محله قدیمی سنگلج تهران
بر اساس یافته‌های به دست آمده تاریخچه محله سنگلج تهران به سال 1250 می‌رسد که در آن زمان از آبادترین و بزرگ‌ترین محلات تهران بوده است. محله سنگلج در منطقه 12 و مرکز تهران از غرب ارگ سلطنتی تا خیابان شاهپور که امروزه وحدت اسلامی نام دارد امتداد داشت و از شرق نیز تا خیابان جلیل‌آباد یا خیام امروزی گسترده شده بود. در این محله دروازه قزوین، بازارچه قوام الدوله و دروازه محمدیه واقع شده بود و یکی از محلات آباد و در عین حال پرجمعیت تهران به حساب می‌آمد.
|
در همین رابطه بخوانید: |
تاریخچه محله سنگلج تهران به سالهای نخست حکومت رضاشاه برمی‌گردد و این محله پرجمعیت با نزدیک شدن به جنگ جهانی دوم و ورود سربازان خارجی به تهران، تبدیل به ویرانه شد و محله‌ای ترسناک و متروک به حساب می‌آمد.
پس از این یورش‌ها، تلاش‌های نخست وزیر وقت در آن زمان، موجب شد تا بازسازی و نگهداری بافت محله انجام شود، زیرا مردم زیادی در این منطقه سکونت داشتند. یکی دیگر از دلایل محبوبیت این محله، وجود تکیه‌های مذهبی متعدد و گذرهای معروف در آن است.
موقعیت محله سنگلج در تهران
در حال حاضر محله سنگلج از سمت شمال به خیابان امام خمینی(ره)، از جنوب به خیابان مولوی، از غرب به خیابان وحدت اسلامی و سی تیر و از شرق نیز به خیابان خیام محدود می‌شود.
بافت مسکونی این محله
برخی بناها در این محله ویژگی‌های برجسته‌ای دارند. برای مثال کلیسای گئورک مقدس دارای طاق بلند و ردیف ستون‌هایی است که نشان از پیروی معماران دوران اسلامی دارد. خانه محل زندگی دکتر حسابی نیز نمونه بعدی است که البته بازسازی و مرمت در آن صورت گرفته است.
اما خانه‌های امروزی محله سنگلج در تهران، تحت تاثیر معماری قدیمی و الگوهای تاریخی نیست و سبک ساخت آنها مانند دیگر نقاط در تهران است. در واقع با نگاهی به بافت مسکونی محله قدیمی سنگلج تهران، متوجه می‌شویم که خانه‌های این محله تحت تاثیر سیاست‌های جدید میراث فرهنگی مبنی بر محدودیت مرتفع سازی در این منطقه است.
بسیاری از بناهای تاریخی که در این منطقه وجود دارند همچنان به صورت نامتقارن و بلاتکلیف باقی مانده‌اند و در گاهی اوقات تبدیل به انبارهای تجاری شده‌اند که همین موضوع کیفیت بافت شهری در این منطقه را کاهش داده است.
دسترسی‌های به این محله قدیمی تهران
محله سنگلج در تهران در محدوده ترافیک اصلی قرار گرفته است اما برای رفت و آمد به این محله می‌توانید از ایستگاه اتوبوس واقع در پارک شهر استفاده کنید که اهالی این منطقه، عمدتا از آن، استفاده می‌کنند. البته در این منطقه آژانس‌های تاکسیرانی و بی سیم یا خط ویژه نیز حضور دارند که ایستگاه تاکسی ونک و ایستگاه تاکسی واقع در 17 شهریور از این دست هستند. نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به محله سنگلج در تهران، ایستگاه مترو خیام است.
|
در همین رابطه بخوانید: |
مراکز آموزشی و فرهنگی محله سنگلج در تهران
از جمله اماکن مهم محله سنگلج در تهران، به پارک شهر، ساختمان شهرداری تهران و شورای شهر تهران، تماشاخانه (تئاتر) سنگلج کاخ مستوفی الممالک، خانه مستوفی الممالک، کلیسای سورپ گئورگ، خانه پدری محمود حسابی، زورخانه شعبان جعفری، عمارت انجمن شهر، مسجد و خانه شیخ فضل‌الله نوری و بازارچه قوام‌الدوله می‌توان اشاره کرد.
یکی از مکان‌هایی که در بالا به آن اشاره کردیم و از دیرباز در این منطقه مورد توجه بوده است؛ تئاتر سنگلج است. این تئاتر همواره میزبان علاقمندان به تئاتر بوده و در اوایل سال 1340 با زیربنایی حدود 1034 متر مربع در کنار باغی با همین نام و توسط مهندس باباییان طراحی و ساخته شده است.
پس از مدتی، مرکز تئاتر سنگلج به وزارت فرهنگ و هنر آن دوره واگذار شد. با ساخت ساختمان تئاتر شهر که حالتی استوانه‌ای شکل داشت؛ و در سال 1350 طراحی و ساخته شد، اهمیت تئاتر سنگلج کمتر شد و هنرمندان تئاتر برای اجراهای خود بیشتر از تئاتر شهر استفاده کردند. البته از سال 1396، استفاده از ساختمان تئاتر سنگلج بیشتر شده است.
وجود پارک رازی و پارک شهر از جمله پارک‌های بزرگ موجود در این منطقه است که فضای سبز خوبی را برای منطقه پرجمعیت سنگلج فراهم کرده است. مرکز درمانی و پزشکی بیمارستان فارابی که به عنوان یک بیمارستان تخصصی چشم شناخته می‌شود، از جمله مراکز درمانی مهم این محله به شمار می‌رود. مراکز اقامتی مانند هتل ساسان و هتل زیبا نیز در این محله قرار گرفته‌اند و قیمت نسبتا مناسبی برای مسافران دارند.
رستوران‌های متعددی در محله قدیمی سنگلج تهران وجود دارد که از جمله آنها به رستوران بین المللی سنگلج در حسن‌آباد، می‌توان اشاره کرد. نزدیکی بازار بزرگ به این محله قدیمی، همچنین دیگر مراکز خرید مانند پاساژ فردوسی در خیابان فردوسی و پاساژ حضرت زینب موجب تردد زیادی به این منطقه شده است.
قیمت خانه در این محله
این محله در قدیم محل زندگی ثروتمندان تهرانی بود؛ برای همین بسیاری از شاهان در بناهای بزرگ این منطقه سکونت داشتند؛ اما با توجه به بافت تجاری که این روزها مخصوصا در ضلع شمالی پارک شهر و کل این محدوده پیدا کرده است و باقی ماندن بافت‌های قدیمی بلاتکلیف در آن، قیمت خانه در این محدوده را در حد متوسط نگه داشته است.
|
در همین رابطه بخوانید: |
مختصری از محله قدیمی سنگلج تهران
- منطقه: 12 تهران
- محل استقرار: مرکز تهران
- بافت محله: قدیمی‌ساز و نوساز
- همسایه‌های محلی: محله سنگلج در تهران از سمت شمال به خیابان امام خمینی(ره)، از جنوب به خیابان مولوی، از غرب به خیابان وحدت اسلامی و سی تیر و از شرق نیز به خیابان خیام محدود می‌شود.
- دسترسی : از خیابان امام خمینی
- ایستگاه مترو : ایستگاه مترو خیام
- ایستگاه اتوبوس : دارد
- سطح قیمت: متوسط
