با شروع پاندمی کرونا و فعالیت از راه دور بسیاری از مشاغل و شرکت‌ها، انعطاف‌پذیری بسیاری در زمینه ساعت کاری در شبانه‌روز به وجود آمده است و بررسی‌ها نشان داده که اغلب کارمندان نیز از این وضعیت راضی هستند و بهره‌وری شغلی بهتری دارند.
حدود 200 سال پیش، اختراع یک دستگاه، دنیای کار را تغییر داد و بر آن تسلط پیدا کرد. شاید فکر کنید این دستگاه، موتور بخار یا … بود اما این وسیله مهم ابزاری با نام ساعت بود.
با ورود ساعت به حوزه کاری و فعالیت کارخانه‌ها، دستمزد کارگران بر اساس مدت ساعت فعالیت آنها تعیین شد، در حالی که پیش از ورود ساعت، دستمزد کارگران بر اساس میزان تولید مواد، تعیین شده بود.
پیش از ورود ساعت نحوه کار کارگران به این صورت بود که بازرگانان به کارگران پارچه، سوزن و مواد اولیه را تحویل می‌دادند و در مقابل بر اساس میزان تولیدی که در کارخانه انجام می‌گرفت به آنها دستمزد می‌دادند.
این نحوه محاسبه کار برای کارگر به آنها این امکان را می‌داد تا در هر زمانی که قابلیت کار کردن را دارند این وظایف را قبول کنند. در حالیکه با تعیین ساعت کاری، کارگران ملزم به حضور اجباری حداقل برای یک شیفت کاری در کارخانه بودند.
البته نباید این موضوع را نیز فراموش کرد که استبداد زمانی با نوآوری‌هایی نیز همراه شد. برای مثال در ابتدای اختراع ساعت با توجه به اینکه همه کارگران ساعت نداشتند، مشاغلی به وجود آمد که در هنگام صبح و شروع کار به کارگران برای بیدار شدن و شروع کار هشدار می‌داد. این افراد در خیابان‌ها پرسه می‌زدند و با ضربه زدن به درها و پنجره‌ها کارگران را در ساعت‌های مورد نظر برای کار در کارخانه‌ها بیدار می‌کردند.
|
در همین رابطه بخوانید: |
کمی بعدتر از این موضوع، کارخانه‌ها دست به ابتکار دیگری زدند و با استفاده از بوق یا سوت، ساعت شروع و پایان شیفت کاری را اعلام می‌کردند و بر این اساس نیز کارگران برای ورود و خروج خود بر سر ساعت، از مهر استفاده می‌کردند.
با توجه به این موضوع هر چقدر فاصله سکونت کارگران از محل کار خود بیشتر می‌شد، به دنبال قدرت به وجود آمده از ساعت یا همان استبداد ساعت، در بعضی از ساعات روز برخی مناطق و معابر شلوغ شد و میلیون‌ها نفر در آنها رفت و آمد کردند. همین موضوع هم گاهی اوقات منجر به تاخیر به وجود آمده ناشی از اتلاف وقت در ترافیک یا صف‌های طولانی قطار شد که نهایتا با جریمه‌ای در محل کار همراه می‌شد.
با همه این احوال شاید قانون استبدادی ساعت در حال تضعیف باشد. اگر دقت کنیم حتی پیش از همه گیری ویروس کرونا در جهان نیز استفاده از ساعت انعطاف پذیر برای فعالیت‌های شغلی وجود داشت. اما این انعطاف هم به شاغلین تنها این امکان را می‌داد که در یک روز می‌توانند از ساعت‌های شناور برای مدت زمان مشخصی استفاده کنند. این روزها با وجود پاندمی کرونا، فعالیت دورکاری آزادی‌های بیشتری را برای کارمندان به وجود آورده است.
نتایج یک بررسی انجام شده روی 4700 کارمند دورکار در 6 کشور جهان نشان می‌دهد که انعطاف‌پذیری بسیاری در میزان کارها و ساعت کاری و همچنین تعادل مناسبی میان کار و زندگی شخصی به وجود آمده است. این بررسی روی مشاغل همچنین نشان داده است که میزان بهره‌وری نیز در این مدت کرونا به شدت افزایش پیدا کرده است.
بررسی‌ها نشان داده که کارگران، انعطاف پذیری بیشتر را در ارتباط با کارشان ترجیح میدهند و کار کردن برای مدت زمان 8 ساعت پیاپی را محدود کننده و سخت می‌دانند. یکی از دلایل استقبال کارمندان از ساعت‌های انعطاف پذیر آن است که در طول مدت زمان کاری آنها، تمامی مغازه‌ها باز هستند یا اگر بخواهند برای ویزیت دکتر یا دندانپزشک یا حتی تعمیر خودرو و غیره مراجعه کنند باید در این زمان اقدام کنند.
|
در همین رابطه بخوانید: |
همچنین والدین شاغل با توجه به استبداد زمانی که در کار خود دارند، می‌توانند صبح برای بردن بچه‌ها به مدرسه اقدام کنند اما برای برگرداندن آنها نم‌یتوانند خود را برسانند. در شرایط تعطیلات خانوادگی نیز این موضوع تاثیر گذار است و بسیاری از خانواده‌ها با توجه به محدودیت شغلی خود مجبور هستند که بارها برنامه تعطیلات خود را تغییر بدهند و دائما در شرایط استرس‌زایی قرار می‌گیرند.
بنابراین خیلی هم نباید از این موضوع تعجب کرد که در شرایط کرونا و دورکاری مشاغل و کار در خانه بهره‌وری کاری افزایش پیدا کند چرا که بسیاری از افراد توان 8 ساعت کار ممتد را ندارند و تعداد محدودی از پس این کار برمی‌آیند.
اما در شرایط کار از راه دور افراد این فرصت را دارند که مدت زمانی را به استراحت اختصاص داده یا کمی پیاده روی کنند که همین موضوع نیز انرژی تازه‌ای به آنها وارد کرده و افراد را برای ادامه کار آماده‌تر میکند. این در حالی است که اگر کار در ساعت مشخص و در اداره صورت می‌گرفت، این استراحت قابل قبول نبود و انگیزه کمتری نیز برای ادامه کار وجود داشت. به همین دلیل نیز انگیزه کار بیشتر در خانه به مراتب بالاتر از اضافه کاری در محل کار است.
اما این نکته نیز وجود دارد که شرایط کار از راه دور برای همه افراد نیز وجود ندارد. صنایع بسیار زیادی مانند خدمات اورژانس، فعالیت در بیمارستان و فروشگاه‌های خرده فروشی وجود دارند که تنها با حضور در محل کار خود قادر به انجام کار هستند.
اما در بسیاری از مشاغل انجام کار از راه دور، بسیار هم معقول و منطقی به نظر می‌رسد. بسیاری از مشاغل می‌توانند در شرایط دورکاری، فعالیت خود را به صورت شناور در هر ساعت ازشبانه‌روز انجام دهند اما برخی از فعالیت‌ها مانند جلسات کارکنان را در ساعت مشخصی به اجرا در بیاورند.
|
در همین رابطه بخوانید: |
با این شرایط شرکت‌ها در واقع به جای میزان ساعت کاری کارمندان خود به فعالیتی که آنها دارند حقوق میدهند و این موضوع نیاز به زیر نظر گرفتن کارمندان را نیز منتفی میکند.
نتایج بررسی‌های انجام شده در طول دوران پاندمی کرونا در سراسر جهان و بر روی کارمندان دورکار همچنین نشان داده است که اکثریت کارمندان از شرایط کاری خود در خانه رضایت دارند.
از میان تعداد زیاد افرادی که مورد بررسی قرار گرفتند تنها 12 درصد از آنها خواستار بازگشت به برنامه عادی اداری خود بودند. افرادی که از این وضعیت استقبال بیشتری می‌کردند، سیاهپوستان و آسیایی‌ها در مقابل سفید پوستان و همچنین زنان دارای فرزند کوچک بوند و این افراد به خصوص مادران خانه‌دار معتقد بودند که تعادل بیشتری میان زندگی و فعالیت شغلی آنها به وجود آمده است.
البته ادامه این وضعیت خطرات جدیدی را نیز با خود به همراه دارد و آن مساله‌ای با عنوان استرس دوری از محیط کاری است که به دنبال از بین رفتن فاصله میان زندگی شخصی و کاری پیش خواهد آمد.
به همین دلیل نیز برخی از شرکت‌ها ترجیح میدهند که از یک مدل ترکیبی در این دوران استفاده کنند تا کارمندان به صورت کامل تماس خود را با محیط کاری از دست ندهند. به این صورت که کارمندان روزهایی را در محل کار حاضر شده و روزهایی را نیز به صورت دورکاری اقدام به فعالیت کنند.
اما در حالت کلی بررسی‌ها حاکی از آن است که در دوران کرونا کارمندان مشاغل مختلف از این ساعت شناور در طول روز استقبال بسیاری کرده‌اند و با توجه به اینکه ساعت و مدت زمان مشخص طولانی برای کردن یک معیار بی‌رحمانه برای آنها بود، اغلب کارکنان برای رهایی از استبداد آن خوشحال هستند.
عالی
ممنون، من هم در این مدت زمان دورکار هستم، میتونم بگم نه خوب بوده و نه بد.
بدی ها و خوبی های خودش رو داره.