کسب‌وکارهای نوپا و تازه تاسیس گاهی اوقات برای توسعه کار خود نیاز به دریافت کمک و وام دارند. یکی از راه‌های تزریق کمک به این کسب و کارها مشارکت مدنی است. قرارداد مشارکت مدنی قراردادی است که در آن اشخاص حقیقی و یا حقوقی سرمایه خود را به صورت سهم‌الشرکه غیر نقدی یا نقدی و به صورت مشاع و برای انجام کاری معین برای یک مدت محدود به منظور انتفاع بر طبق قرارداد قرار می‌دهند.
در این مقاله قصد داریم قرارداد مشارکت مدنی را به طور کامل باز کرده و در مورد سند مشارکت مدنی، عقد مشارکت مدنی و انواع مشارکت مدنی بیشتر بحث کنیم.
در چه مواردی می‌توان از قرارداد مشارکت مدنی استفاده کرد؟
به طور کلی موارد استفاده از قرارداد مشارکت مدنی در فعالیت‌های خدماتی، صادرات کالا، تولید کالا، فروش محصولات، واردات کالا و ماشین‌آلات، بازرگانی، ساخت مسکن به صورت انفرادی، انبوه‌سازی و … است.
مبنای حقوقی قرارداد مشارکت مدنی کدام قانون است؟
بعد از قرارداد مشارکت مدنی، شرکت‌های مدنی تشکیل خواهند شد. از ماده 571 قانون مدنی به بعد به شرکت‌ها پرداخته شده است. در این ماده شرکت‌ها به دو دسته مدنی و تجاری تقسیم می‌شوند. در این قانون بیان شده است که شرکت‌های تجاری از قانون تجارت تبعیت می‌کنند و دارای شخصیت حقوقی هستند.
همچنین شرکت‌های مدنی از قانون مدنی تبعیت می‌کنند و شخصیت حقوقی نخواهند داشت. اموال این شرکت‌ها می‌تواند اموال منقول و یا غیر منقول باشد. تشکیل شرکت‌های مدنی از طریق قرارداد مشارکت مدنی بوده و می‌تواند موضوعات مختلفی به همراه داشته باشد.
انواع مشارکت مدنی
قرارداد مشارکت مدنی به سه صورت مشارکت در ساخت، قرارداد مشارکت مدنی با بانک و قرارداد مشارکت مدنی خصوصی صورت می‌گیرد که هر کدام از آن‌ها شرایط و قوانین خاص خود را دارند. در ادامه هر یک از انواع مشارکت مدنی به صورت مختصر بیان شده‌اند.
مشارکت در ساخت
در این نوع مشارکت مدنی سازنده و مالک شریک خواهند شد و در آن مالک صاحب زمین بوده و سازنده سرمایه‌گذار و اقدام به ساختوساز خواهد کرد. همچنین ممکن است در ساختوساز نیز با هم مشارکت کنند؛ زیرا اموال موضوع اصلی قرارداد است اما در این قرارداد مشارکت مدنی چند نکته مهم وجود دارد که با رعایت آن‌ها می‌توان از اختلافات و مشکلات بعد از آن جلوگیری کرد:
- در نوشتن این نوع قرارداد تا حد امکان آن را شفاف و واضح بنویسید و از جملات ساده و روان استفاده شود.
- در متن قرارداد از الفاظ قانونی استفاده شود و همچنین باید بر روی الفاظ استفاده‌شده تسلط و اشراف داشت.
- پیش از امضای قرارداد یک بار سند مشارکت مدنی را به طور کامل از ابتدا به انتها خوانده و هر جای آن گنگ و نامفهوم بود در مورد آن توضیح بخواهید.
- هنگامی که طرف مقابل در مجلس عقد مشارکت مدنی وجود ندارد از امضا یک‌جانبه آن خودداری کرد و سعی کنید همزمان با هم قرارداد را امضاء کنید.
- شخص سازنده باید توانایی کار ساخت و ساز را داشته و قبلاً در این زمینه کار کرده باشد.
- در هنگام عقد مشارکت مدنی حتما وکیل شما در محل حضور داشته باشد و در صورت نبود وی قرارداد را برای او ارسال کرده، در صورت تایید وی آن را امضاء کنید.
- در صورت لزوم در هنگام عقد مشارکت مدنی از شهود آگاه و قابل دسترس استفاده کنیم.
- در سند مشارکت مدنی حضور مستمر و نظارت بر پروژه ساخت پیش‌بینی شود.
- زمان پایان ساخت پروژه تعیین شود و در صورت تخلف از این تاریخ تمهیدات لازم در نظر گرفته شود.
- در مورد ممنوعیت واگذاری ساخت پروژه افراد دیگر در سند مشارکت مدنی تعیین تکلیف شود.
- در سند مشارکت مدنی حتماً مصالح به کار رفته در ساخت تعیین شود.
- در قرارداد مشارکت مدنی هزینه‌های جانبی همانند اشتراک برق، گاز، مالیات و … تعیین تکلیف شود.
قرارداد مشارکت مدنی با بانک
یکی دیگر از انواع مشارکت مدنی، قرارداد مشارکت مدنی با بانک است. این نوع قرارداد یکی از رایج‌ترین نوع قرارداد مشارکت مدنی است. افرادی که بخواهند برای تقویت کار خود از طریق قرارداد مشارکت مدنی با بانک شراکت کنند باید اطلاعاتی همچون میزان سرمایه مورد نیاز، موضوع مشارکت، مدت مشارکت، هزینه و فروش، سهم سود پیشنهادی و همچنین وثیقه‌هایی برای حسن انجام کار را باید به بانک مربوطه تحویل نمایند.
بعد از این که شخص اطلاعات مورد نیاز را در اختیار بانک قرار داد. حال وظیفه بانک است که با بررسی اطلاعات دریافت شده میزان سرمایه مورد نیاز برای قرارداد مشارکت مدنی، سهم شریک و بانک، نسبت سود شریک و بانک با رعایت کلیه ضوابط قوانین حاکم بر بانک مربوطه و در صورت داشتن صرفه اقتصادی اقدام به انعقاد قرارداد با شریک خود بکند.
بانک می‌تواند نظارت بر کیفیت جذب سرمایه و برگشت آن را برای بانک در نظر بگیرد. در پایان هر سال مالی سود حاصل از شراکت توسط بانک و شریک خود تقسیم میشود. البته این سود به تناسب سرمایه بین هر دو تقسیم میشود.
|
در سند مشارکت مدنی با بانک باید قید شود که قرارداد پس از یک سال خاتمه و در پایان آن تسویه شود. در مواردی که قرارداد مشارکت مدنی برای امور تولیدی، کشاورزی، صنعتی، معدنی و احداث مسکن باشد مدت عقد مشارکت مدنی می‌تواند تا سه سال طول بکشد. |
انواع تسهیلات مشارکت مدنی که توسط بانک‌ها ارائه میشود شامل تسهیلات مشارکت مدنی بازرگانی، خدماتی، صادراتی و مسکن است.
شرایط و ضوابط کلی برای عقد قرارداد مشارکت مدنی شامل موارد زیر است:
- اعطای تسهیلات منوط به بررسی کارشناسی و تایید وی دارد.
- در این نوع قرارداد مشارکت مدنی، حداکثر مشارکت بانک در قرارداد 80 درصد است و بقیه آن توسط شخص تامین میشود.
- مدت قرارداد مشارکت مدنی باید توسط بانک تعیین و در سند مشارکت مدنی نیز باید آورده شود.
- نرخ سود مورد نظر بانک با توجه به قوانین جاری آن مشخص میشود.
- اگر در صورتی خواستار تغییر در شرایط قرارداد مشارکت بانکی بودید باید ابتدا بانک آن را بررسی و سپس تایید کند.
- وثایق مورد نیاز در عقد قرارداد مشارکت مدنی با بانک می‌تواند به سه صورت 1) سفته 2) ملک 3) ضامن یا ضامنین معتبر باشد. اگر وثیقه سفته باشد باید به اندازه کل قرارداد با بانک سفته تهیه شود. در صورتی که وثیقه ملک باشد باید به اندازه سهم بانک و سود حاصل از شراکت در رهن بانک قرار داشته باشد و در غیر این صورت اگر وثیقه شما ضامن یا ضامنین معتبر است باید مدارک آن‌ها را به بانک تحویل دهید.
|
در همین رابطه بخوانید: |
قرارداد مشارکت مدنی خصوصی
نوع سوم از مشارکت‌های مدنی، مشارکت مدنی خصوصی است. این قرارداد بین مالک و عامل منعقد میشود که طرف اول قرارداد را مالک و طرف دوم را عامل گویند.
سرمایه این نوع مشارکت مدنی به صورت مساوی از طریق طرفین تامین میشود. مالک باید شش دانگ کامل ملک خود را بدون دریافت هیچ مبلغی در اختیار این قرارداد طبق زمان مشخص شده در آن قرار دهد. عامل به عنوان مدیریت داخلی این مشارکت مدنی در نظر گرفته خواهد شد و بابت مدیریت خود هیچ نوع حقوق و مزایایی را دریافت نخواهد کرد.
در پایان قرارداد مشارکت مدنی خصوصی طرفین می‌توانند نسبت به تمدید آن به توافق برسند. در نوع قرارداد باید زیانهای ناشی از بحران اقتصادی بر اساس سهمیه سرمایه محاسبه میشود. لازم به ذکر است مالک می‌تواند به صورت شخصی یا دادن وکالت به وکیل قانونی خود بر روند اجرای قرارداد نظارت کند.
|
در سند مشارکت مدنی باید موضوع قرارداد و محل انجام آن ذکر شود و همچنین تاریخ شروع و پایان قرارداد باید مشخص شود. |
مدیر داخلی مشارکت یا همان عامل وظایف بسیاری بر عهده دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مدیریت مستمر و دائم بر روی این مشارکت
- افتتاح حساب جاری به نام طرفین قرارداد و در یکی از بانک‌های سطح کشور
- تمرکز کلیه پول‌های مشارکت در این حساب
- حفاظت از کلیه اموال موجود در محل قرارداد
- پرداخت سود سالیانه این مشارکت به مالک
- تحویل تمامی سود حاصل از این مشارکت در پایان قرارداد و یا فسخ آن به مالک با دریافت رسید کتبی
- تحویل ملک اصلی ذکر شده در قرارداد به مالک آن
|
در همین رابطه بخوانید: |
جمع‌بندی
قرارداد مشارکت مدنی یکی از قراردادهای پرکاربرد برای رونق کسب و کار است. وقتی که کسب‌وکار آن‌ها رونق بگیرد در نتیجه درآمد بیشتری به هر دو طرف قرارداد خواهد رسید و همچنین می‌توان زمینه اشتغال چندین نفر را ایجاد کرد. اما چند نکته مهم وجود دارد که در هنگام عقد هر سه نوع مشارکت‌های مدنی باید به آن‌ها توجه کرد:
- با توجه به این که بعد از امضاء قرارداد فرد نسبت به آن متعهد میشود، باید قبل از امضاء قرارداد به طور کامل محتویات و مفاد داخل قرارداد را مطالعه کنید.
- متن قرارداد باید خیلی دقیق بوده در داخل آن از لفظ‌های قانونی و حقوقی استفاده شود.
- اگر در مورد قوانین حقوقی آگاهی کافی ندارید، حتماً از وکیل استفاده کنید.
- حتما باید در قرارداد تاریخ شروع و پایان همکاری ذکر شود.
- مقدار سرمایه و سهم سود هر یک از طرفین به طور واضح بیان شود.
- در آخر قرارداد در کنار امضاء هریک از طرفین حتماً از اثر انگشت نیز استفاده شود.
- نحوه پرداخت سود به طور مشخص شود.
- میزان سهم هر یک از طرفین در مورد هزینه‌های جاری و مصرفی مشخص شود.
