یکی از اسنادی که هر ساختمان باید از نهادهای قانونی مرتبط با ساخت و ساز دریافت کند شناسنامه ساختمان است؛ شناسنامه ساختمان که معمولاً از آن با عنوان شناسنامه فنی و ملکی ساختمان نیز یاد می‌شود، در بردارنده‌ی اطلاعات دقیقی از نحوه‌ی اجرای عملیات ساخت و ساز، رعایت ضوابط، نوع سازه‌ها و… است. علاوه بر شناسنامه فنی و ملکی ساختمان اخیراً سند دیگری تحت عنوان شناسنامه فنی ساختمان نیز بعنوان شناسنامه ساختمان صادر می‌شود.
بدلیل وجود تشابه اسمی بین این دو سند، بسیاری از افراد به نادرستی آن‌ها را با هم اشتباه می‌گیرند و یا فکر می‌کنند که هر دو اسم به یک سند اشاره دارند. در این مقاله به تفاوت‌های بین این دو شناسنامه ساختمان خواهیم پرداخت.
-
آگاهی از تفاوت کلی شناسنامه فنی و شناسنامه فنی و ملکی ساختمان
-
اهمیت مسئله بدلیل تشابه اسمی و احتمال اشتباه
-
تعریف شناسنامه فنی و ملکی
-
مواردی که در شناسنامه فنی و ملکی آمده است
-
هدف از صدور شناسنامه فنی و ملکی
-
نهاد صادر کننده دو نوع شناسنامه ساختمان
-
نحوه دریافت شناسنامه فنی ساختمان
صدور شناسنامه فنی و ملکی برای بنا چه اهمیتی دارد؟
روزانه تعداد زیادی بنا در نقاط مختلف کشور ساخته می‌شود که هرکدام ویژگی‌های مخصوص خود را دارند؛ بعضی از ساختمان‌ها برای کاربری تجاری و برخی دیگر برای کاربری مسکونی ساخته می‌شوند. طبیعتاً نوع کاربری ساختمان‌ها در نوع سازه و اجرای ضوابط ایمنی مربوطه تأثیر قابل توجهی دارد. به علاوه آگاهی از ویژگی‌های دقیق یک بنا و ضوابط بکار رفته در آن برای خریداران ساختمان ضرورت دارد. بر این اساس وزارت راه و شهرسازی از سال 74 صدور دفترچه‌ای را بعنوان شناسنامه بنا در دستور کار خود قرار داده و داشتن آن را برای تمام ساختمان‌ها ضروری برشمرده است.
این دفترچه که از آن بعنوان شناسنامه فنی و ملکی ساختمان یاد می‌شود، شامل استانداردهای فنی بکار رفته در یک ساختمان است. این شناسنامه در قالب یک دفترچه‌ی صحافی شده صادر می‌شود و در کنار سایر اسناد مربوط به ساختمان مانند سند، مجوزهای ساخت و ساز و… قرار می‌گیرد و در هنگام خرید و فروش به طرف خریدار تحویل داده می‌شود.
شناسنامه فنی و ملکی چه تفاوتی با شناسنامه فنی دارد؟
علاوه بر شناسنامه فنی و ملکی ساختمان نوع دیگری از شناسنامه ساختمان وجود دارد که با عنوان شناسنامه فنی ساختمان شناخته می‌شود. شناسنامه فنی ساختمان از جنبه‌های مختلف با شناسنامه فنی و ملکی ساختمان متفاوت است و شاید بتوان گفت که تنها تشابه این دو شناسنامه ساختمان در عنوان آن‌هاست. شناسنامه فنی ساختمان سندی است که صدور آن از سال 89 به تصویب رسیده و شامل اطلاعات عمومی ساختمان اعم از تأسیسات مکانیکی، تأسیسات برقی و سازه‌های عمرانی است.
اصلی‌ترین تفاوت این دو نوع شناسنامه ساختمان، به زمان صدور آن‌ها مربوط می‌شود؛ شناسنامه فنی و ملکی ساختمان زمانی صادر می‌شود که کار ساخت ساختمان به پایان رسیده و قرار است گواهی پایان کار دریافت شود؛ اما شناسنامه فنی ساختمان قبل از آغاز ساخت ساختمان صادر می‌شود و در حقیقت ناظر به ویژگی‌هایی است که قرار است ساختمان موردنظر پس از ساخت دارا باشد.
علت این تفاوت در نوع کاربری این دو شناسنامه ساختمان است؛ هدف از صدور شناسنامه فنی و ملکی ساختمان تائید ضوابط مربوط به ساخت و ساز از سوی نهادهای قانونی مرتبط است؛ در حالی که هدف از صدور شناسنامه فنی ساختمان آگاهی مشتریان از ویژگی‌های ساختمان در دست ساخت در پروژه‌های پیش فروش مسکن است تا از این طریق از بابت سرمایه‌گذاری و پیش خرید ساختمان مورد نظر خود، اطمینان لازم را کسب کنند.
آیا شناسنامه فنی و ملکی و شناسنامه فنی از سوی یک نهاد صادر می‌شوند؟
پاسخ به این سؤال توضیح یکی دیگر از تفاوت‌های این دو نوع شناسنامه ساختمان است. باید گفت که شناسنامه فنی و ملکی ساختمان توسط سازمان نظام مهندسی صادر می‌شود، اما مرجع صدور شناسنامه فنی ساختمان شهرداری است. از آنجایی که شناسنامه فنی و ملکی ساختمان سندی بر رعایت ضوابط مصوب در رابطه با ساختمان‌سازی است، دریافت آن برای کلیه‌ی مجریان و مالکان ساختمان ضروری و الزامی است؛ اما برای دریافت شناسنامه فنی ساختمان الزامی وجود ندارد و تنها به تقاضای مالک صادر می‌شود. همچنین صدور شناسنامه فنی هزینه‌ای را در برندارد.
آن دسته از مالکان که قصد دریافت شناسنامه فنی ساختمان را داشته باشند باید پس از صدور پروانه ساختمان درخواست خود مبنی بر صدور شناسنامه فنی را به شهرداری تحویل دهند و فرم‌های مربوط به آن را پر کنند. از آنجایی که صدور شناسنامه ساختمان از نوع فنی تنها پس از صدور پروانه ساختمان صورت می‌گیرد، نیاز به طی فرآیند مستقلی ندارد و مالک می‌تواند هم‌زمان با پروانه ساختمان، این شناسنامه را درخواست کند.
پس از صدور شناسنامه فنی پیش خریدار و پیش فروشنده باید به دفتر اسناد رسمی رفته و قرارداد خرید و فروش بین خود را بصورت قانونی و بر اساس جزییاتی که در شناسنامه فنی آورده شده، تنظیم کنند؛ اما برای دریافت شناسنامه فنی و ملکی ساختمان باید یک فرآیند مستقل طی شود و مدارک مربوطه نیز به سازمان نظام مهندسی ساختمان تحویل داده شوند.
جمع‌بندی
با توجه به نکاتی که در بالا درباره‌ی این دو نوع شناسنامه ساختمان گفته شد، واضح است که شناسنامه فنی و ملکی ساختمان بیش از شناسنامه فنی ساختمان اهمیت دارد؛ در عین حال باید دقت داشت که الزامی نبودن شناسنامه فنی ساختمان به معنای مهم نبودن آن نیست؛ یکی از مشکلاتی که در پروژه‌های پیش فروش همواره گریبان‌گیر خریداران می‌شود، عدم مطابقت ساختمان نهایی با ساختمانی است که در ابتدا وعده داده شده و هزینه‌ی آن دریافت شده است. به همین خاطر افرادی که قصد پیش خرید دارند، بهتر است حتماً شناسنامه فنی ساختمان را از فروشندگان دریافت کنند تا بعداً در صورت بروز مشکل بتوانند پیگیری‌های حقوقی لازم را به عمل آورند.
از آنجایی که شناسنامه فنی توسط شهرداری صادر می‌شود، اطلاعات مندرج در آن می‌تواند مورد استناد قضایی قرار بگیرد. در غیر این صورت هیچ راهی برای احقاق حقوق تضییع شده خریداران وجود نخواهد داشت.
