سبک معماری خانه‌ها تغییر کرده، دیگر خبر از خانه‌های حیاط دار با حوض و باغچه‌های پرگل نیست. اما همچنان همه به نگهداری گل و گیاه علاقه‌مند هستند، به همین دلیل در سال‌های اخیر نگهداری گیاهان آپارتمانی بسیارمحبوب شده‌است، مهمان‌های خوشرنگی که به خانه نفس می‌دهند. گیاهانی که برای حیات‌شان نیاز به فضای باز و حیاط ندارند و در نهایت مهمان بالکن خانه‌ها می‌شوند. اما گیاهان آپارتمانی نیز نیاز به مراقبت دارند، مراقبت از سرمازدگی، آفت، گرما و…. احتمال سرمازدگی گیاهان یکی از اتفاقات شایع در فصل سرما به دلیل کاهش ناگهانی دمای هوا است.
برای محافظت و نگهداری گیاهان آپارتمانی در برابر سرما زدگی چه نکاتی را باید رعایت کنیم؟ چه گیاهانی در برابر سرما مقاوم هستند و چه گیاهانی در برابر سرما مقاومت کمتری دارند؟ سرمازگی گیاهان در چه دمایی رخ می‌دهد؟
در مطلب پیش رو سعی کردیم روش‌های نگهداری گیاهان آپارتمانی به خصوص محافظت از آنها در برابر سرمازگی را بیان کنیم.
تعریف گیاه آپارتمانی
«گیاه خانگی گیاهی است که در جاهای دربسته مثل خانه‌ها و اداره‌ها رشد می‌کند. گیاهان خانگی معمولاً با اهداف تزیینی، تأثیرات مثبت روانشناسانه، تازه نگه داشتن هوا یا به دلایلی که بر سلامتی دارد مانند تمیزسازی هوای داخل خانه پرورش داده می‌شوند. گیاهانی که به منظورهای گفته‌شده در بالا پرورش داده می‌شوند، معمولاً، هرچند نه همیشه، گیاهان گرمسیری یا نیمه گرمسیری مانند: گیاهان هوایی،گیاهان آبدار یا کاکتوس‌ها هستند.
گیاهان خانگی، به مقدار مناسب رطوبت، نور، ترکیبات موجود در خاک، درجه حرارت و رطوبت همچنین، کود مناسب و ظرفی که اندازه مناسب داشته باشد نیاز دارند.»
تعریف بالا، تعریفی است که ویکی‌پدیا در مورد گیاهان آپارتمانی است. گاهی افراد تصور می‌کنند که نگهداری گیاهان آپارتمانی راحت است و این گیاهان به مراقبت کمتری نیاز دارند و به اندازه کافی به گل یا گیاه آپارتمانی‌شان رسیدگی نمی‌کنند و بعد از مدتی با گیاه خشک، آفت زده و یا سرمازده مواجه می‌شوند. در این مواقع جان دوباره بخشیدن به گیاه سخت و زمانبر است.
|
در همین رابطه بخوانید: |
سرمازگی گیاهان آپارتمانی چگونه است؟
اگر منزل شما هنوز حیاط دارد و یا بالکن شما به قدری برزگ است که بتوانید گل و گلدان در آن نگهداری کنید با پدیده سرمازدگی گیاهان آشنا هستید.
توجه به شراط اقلیمی هنگام انتخاب گل و گیاه برای نگهداری گیاهان آپارتمان به خصوص برای نگهداری در حیاط یا بالکن از نکات مهمی است که باید به آن توجه کرد. هر چقدر گیاه با شرایط اقلیمی محل زندگی شما سازگارتر باشد احتمال سرمازدگی را کاهش می‌دهد و شانس بیشتری برای زنده ماندن دارد. اما گاهی گیاهان سازگار با شرایط آب و هوایی محل زندگی شما نیز دچار سرمازدگی می‌شوند.
گاهی در شروع فصل سرما دما به طور ناگهانی افت شدیدی پیدا می‌کند که احتمالاً با توجه به غیر قابل پیش‌بینی بودن کاهش دما گیاهان را برای مقابله با سرما تجهیز نکردید و گیاه در این شرایط دچار سرمازدگی میشود.
این اتفاق در انتهای پاییز بسیار رخ می‌دهد، صبح سرد زمستانی از خواب بیدار می‌شوید و متوجه می‌شوید که زمین سپید پوش شده، و گیاهان شما نیز زیر پوششی از برف پنهان و دچار سرمازدگی و یا یخ‌زدگی شده‌اند.
بنابراین اگر گیاه یا گیاهانی دارید که در فضای باز از آنها نگهداری می‌کنید، باید گوش به زنگ باشید وتجهیزات لازم برای مقابله با سرما زدگی و یخ‌زدگی گیاه را فراهم کنید.
گاهی حساسیت گیاه در مقابل سرما به دلیل نحوه نگهداری غلط افزایش پیدا می‌کند. اگر قصد نگهداری گیاه در فضای باز دارید زمان کاشت آن بسیار مهم است. گیاه جوان به اندازه گیاه بالغ توانایی تحمل سرما را ندارد و احتمال سرمازدگی افزایش پیدا می‌کند. یکی دیگر از مواردی که باعث سرمازدگی در گیاهان میشود، دادن کود نیتروژن‌دار به گیاه در اواخر تابستان است که باعث رویش ساقه‌های جوان یا ساقه‌های نرم میشود. این ساقه‌ها در برابر سرمای زمستان تحریک پذیر و حساس هستند، در این شرایط نیز احتمال سرمازدگی گیاهان زیاد است.
زمان هرس درختچه‌ها یکی دیگر از فاکتورهایی است که باعث بالا رفتن میزان آسیب پذیری گیاه در برابر سرما میشود.
|
گاهی حساسیت گیاه در مقابل سرما به دلیل نحوه نگهداری غلط افزایش پیدا می‌کند. اگر قصد نگهداری گیاه در فضای باز دارید زمان کاشت آن بسیار مهم است. گیاه جوان به اندازه گیاه بالغ توانایی تحمل سرما را ندارد و احتمال سرمازدگی افزایش پیدا می‌کند. |
در چه شرایط آب و هوایی احتمال سرمازدگی گیاهان زیاد است؟
اکثر افراد تصور می‌کنند که گیاهان فقط در اثر برف و یا سرمای شدیدی که دمای هوا به بیشتر از یک درجه زیر صفر میل می‌کند، دچار سرمازدگی می‌شوند. اما جالب است بدانید که شب‌های صاف و بدون ابر که وزش باد نیز با آن همراه است یکی از شرایطی است که سرمازدگی در گیاهان را ایجاد می‌کند.
خیلی از اوقات پیش اومده که هنگام رسیدگی به گلدان‌ها و درختچه‌ها متوجه سرمازدگی آنها شدیم در حالی که هوا در طول هفته صاف و آفتابی بوده‌است!
اما دلیل ایجاد این سرمازدگی چیست؟
هوای صاف و بدون ابر که وزش باد را نیز با خود به همراه دارد یکی از بدترین شرایط آب و هوایی برای گیاهان است و احتمال سرمازدگی را بالا می‌برد. و برعکس هوای ابری آسیب کمتری به گیاه می‌زند و احتمال سرمازدگی نیز پایین خواهد بود.
|
در همین رابطه بخوانید: |
تفاوت سرمازدگی و یخ‌زدگی
گیاهان در فصول سرد با خطر سرمازدگی و یخ‌زدگی مواجه هستند، این دو پدیده متفاوت هستند. سرمازدگی و یخ‌زدگی هر دو در دمای زیرصفر رخ می‌دهد.
زمانی که گیاه دچار یخ‌زدگی شود یعنی عمر گیاه به اتمام رسیده‌است. یخ‌زدگی یعنی آب درون بافت سلول‌ها گیاه تبدیل به کریستال‌های یخ شده‌است، کریستال‌های یخ تشکیل شده به سلول‌های گیاه آسیب می‌رساند و باعث از بین رفتن بافت سلولی گیاه می‌شوند و که این پایان عمر گیاه را رقم می‌زند.
اما در سرمازدگی سطح رویی گیاه به واسطه سرما آسیب می‌بیند و سرما به لایه‌های عمیق‌تر گیاه نفوذ نمی‌کند.
در سرمازدگی کاهش دما باعث تشکیل کریستال‌های یخ در بافت سلولی گیاه نمی‌شود و سرما باعث آسیب به برگ‌ها، جوانه‌ها و گل میشود. می‌توان گفت که گیاه در سرمازدگی آسیب می‌بیند اما سرما باعث پایان عمرش نمی‌شود.
|
زمانی که گیاه دچار یخ‌زدگی شود یعنی عمر گیاه به اتمام رسیده‌است. یخ‌زدگی یعنی آب درون بافت سلول‌ها گیاه تبدیل به کریستال‌های یخ شده‌است، کریستال‌های یخ تشکیل شده به سلول‌های گیاه آسیب می‌رساند. |
علائم سرمازدگی گیاهان
گفتیم وقتی که گیاه دچار سرمازدگی میشود معممولا عمر آن به پایان نمی‌رسد، اما از کجا متوجه شویم که گیاه دچار سرمازدگی شده‌است؟
از علائم و نشانه‌های سرمازدگی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- چروکیدگی در برگ‌ها
- ابتدا حاشیه و نوک برگ‌ها قهوه‌ای رنگ میشود و در نهایت تمام سطح برگ قهوه‌ای رنگ خواهدشد.
- روی سطح برگ گیاه حالتی آبدار ایجاد میشود
- بین رگبرگ‌های گیاه قهوه‌ای کم رنگ میشود
- ساقه گیاه دچار افتادگی میشود
- جوانه‌های گل و برگ از بین می‌روند.
چگونه از سرمازدگی گیاه جلوگیری شود؟
با شروع سرما باید شرایط را به گونه‌ای برای گیاه یا گیاهانی که از آنها نگهداری می‌کنید فراهم کنید که احتمال سرمازدگی کاهش پیدا کند.
اگر از گلدانهای گیاهان‌تان در نیمه ابتدایی سال در پشت پنجره یا بالکن مراقبت می‌کنید با شروع پاییز بهتر است آنها را به درون خانه انتقال دهید. انتقال گیاه از یک فضای باز به فضای بسته باید به آرام آرام صورت بگیرد. بهتر است چند روز گیاه را در سایه بگذارید و سپس درون خانه قرار دهید.
بعد از انتقال گیاهان به داخل خانه آنها را پشت پنجره جنوبی قرار دهید تا نور کافی دریافت کنند. باید مراقب باشید که محیطی که گلدانهای گل و گیاه‌تان در آن قرار می‌گیرد، بیش از اندازه گرم نباشد که باعث پژمردگی‌شان شود.
وقتی گیاهان را در فضای داخلی خانه قرار می‌دهید احتمال خشک شدن گیاه زیاد است و برای جلوگیری از این اتفاق باید دو فاکتور مهم رطوبت و دما کنترل شود.
سعی کنید برای نگهداری گیاهان آپارتمانی آنها را در قسمت‌های خنک‌تر خانه قرار دهید. همچنین به دلیل استفاده از وسایل گرمایشی از رطوبت کاسته میشود، بنابراین مدام میزان رطوبت خاک را کنترل کنید و در صورت نیاز به گیاه آب دهید. اما هرگز در آبیاری گیاه افراط نکنید و هر گیاه را با توجه به میزانی که نیاز دارد آبیاری کنید.
برای تقویت رطوبت هوا در زمستان می‌توانید از بخور آب، به خصوص بخور سرد کمک بگیرید و یا یک ظرف آب بر روی وسایل گرمایشی قرار دهید.
|
انتقال گیاه از یک فضای باز به فضای بسته باید به آرام آرام صورت بگیرد. بهتر است چند روز گیاه را در سایه بگذارید و سپس درون خانه قرار دهید. |
جلوگیری از سرمازدگی گیاهان در فضای باز
بعضی از افراد با توجه به محل سکونت‌شان از گیاهان گلدانی سنگین و یا درختچه نگهداری می‌کنند، طبیعتا انتقال این گیاهان به داخل فضای خانه سخت و یا غیرممکن است. این گیاهان نیز در برابر سرما حساس هستند و باید شرایط را بگونه‌ای فراهم کرد که کمترین آسیب را ببینند.
اگر شما از این دست گلدان‌ها دارید و یا به نگهداری آنها علاقه‌مند هستید ولی به دلیل تغییر شرایط جوی و کوچک بودن محل سکونت‌تان از آنها نگهداری نمی‌کنید با ایجاد یک پوشش بر روی گیاه می‌توانید به راحتی از گیاه محافظت کنید.
|
در همین رابطه بخوانید: |
کاور کردن گیاه در فصل سرما چگونه است؟
روزنامه
یکی از وسایلی که معمولا به راحتی قابل دسترسی است، روزنامه است. اگر گیاه شما کوچک و کوتاه است می‌توانید به وسیله روزنامه آن را کاور کنید. این پوشش موقتی است و برای زمانی است که دمای هوا به طور ناگهانی افت کرده است، بنابراین برای محافظت از گیاه باید از پوشش بهتری استفاده کرد.
برای پوشش گیاه به این روش، چند لایه روزنامه روی گیاه قرار می‌دهید و اطراف آن را با چند سنگ یا آجر روی زمین ثابت می‌کنید.
سبد چوبی یا پلاستیکی
سبد یکی از وسایلی است که در همه خانه‌ها پیدا میشود و از آنها برای محافظت گیاهان در برابر سرما استفاده کرد. این پوشش نیز مانند روزنامه موقتی است و برای مدت کوتاهی قابل استفاد است. اگر از پوشش سبد برای محافظت از گیاهان‌تان استفاده می‌کنید باید چند نکته را رعایت کنید.
ارتفاع سبد از ارتفاع گیاه بیشتر باشد تا شاخه و برگ گیاه آسیبی نبیند. روی سبد را با پلاستیک شفاف بپوشانید. در روز چند بار پوشش را بردارید تا نور و هوا به گیاه برسد. باید حواستان باشد که قبل از تاریک شدن هوا دوباره سبد را روی گیاه قرار دهید.
|
اگر گیاه شما کوچک و کوتاه است می‌توانید به وسیله روزنامه آن را کاور کنید. این پوشش موقتی است و برای زمانی است که دمای هوا به طور ناگهانی افت کرده است، بنابراین برای محافظت از گیاه باید از پوشش بهتری استفاده کرد. |
پوشش پلاستیکی
کاور کردن گیاهان به وسیله پلاستیک پیشنهاد نمی‌شود چون گیاه در این شرایط تهویه مناسبی ندارد.
وقتی گیاهان به وسیله پلاستیک کاور می‌شوند، رطوبت در زیر پلاستیک پس از جمع شدن به شکل شبنم میشود و با افت دما این رطوبت خود باعث سرمازدگی گیاهان میشود. پیشنهاد می‌کنیم از این پوشش کمتر استفاده کنید و یا اگر شرایط بگونه‌ای بود که چاره‌ای جز استفاده این نوع پوشش را نداشتید هر روز روطوبتی که در زیر پلاستکی جمع میشود را تخلیه و از پلاستیک‌های شفاف استفاده کنید. برای کاور کردن گیاهان با این روش ابتدا یک چهارچوب برای گیاه درست می‌کنید تا پلاستیک به شاخه و برگ گیاه آسیبی نرساند.
برای این کار تعدادی چوب که ارتفاع بیشتری از گیاه دارند را در خاک گلدان قرارد دهید، فقط مراقب باشید که آسیبی به ریشه گیاه وارد نکنید. سپس روی چهارچوب را با پلاستیک شفاف بپوشانید. بعضی از افراد برای ایجاد جریان هوا و جلوگیری از جمع شدن رطوبت چند سراخ کوچک بر روی پلاستیک ایجاد می‌کنند.
|
وقتی گیاهان به وسیله پلاستیک کاور می‌شوند، رطوبت در زیر پلاستیک پس از جمع شدن به شکل شبنم میشود و با افت دما این رطوبت خود باعث سرمازدگی گیاهان میشود. |
پوشش پارچه‌ای
استفاده از پارچه یکی از بهترین روش‌ها برای کاور کردن و جلوگیری از سرمازدگی گیاهان است. کاور پارچه‌ای با الیاف مصنوعی در ابعاد و رنگ‌های مختلف در بیشتر فروشگاه‌های لوازم باغبانی نیز وجود دارد. هم‌جنس ماسک‌های پزشکی هستند و وزن کمی دارند، با این وجود افراد هنگام استفاده از این نوع پوشش چهارچوبی برای گیاه تهیه می‌کنند. این پوشش رطوبت را خود جذب نمی‌کند و باعث سرمازدگی گیاه بر اثر جمع شدن رطوبت نمی‌شود.
چگونه سرمازدگی گیاهان را درمان کنیم؟
اگر گیاه شما دچار سرمازدگی شده‌است، گیاه را به محل گرم‌تری انتقال دهید. باید قسمت‌های سرمازده را از گیاه جدا کنید ولی باید این کار را در فصل بهار انجام دهید، هرگز برای جدا کردن قسمت‌های یخ‌زده گیاه عجله نکنید. توجه کنید که این برای گیاهانی است که دچار سرمازدگی شده‌اند هنوز قسمت‌هایی از گیاه سالم است.
|
در همین رابطه بخوانید: |
جمع بندی
- با شروع فصل سرما برای جلوگیری از سرمازدگی گیاهان را به داخل خانه انتقال دهید.
- در یخ‌زدگی گیاه به طور کامل از بین می‌رود اما در سرمازدگی رویۀ گیاه آسیب می‌بیند و گیاه زنده است.
- اگر گیاه یا گیاهانی دارید که در خارج از خانه از آنها نگهداری می‌کنید برای جلوگیری از سرمازدگی باید آنها را با وسیله مناسبی کاور کنید.
