یاد گذشته همیشه برای انسان‌ها یادآور خاطرات و اتفاقات مختلف و خاطره‌انگیز بوده است. هر روز انسان‌هایی از دنیا می‌روند و انسان‌های جدید دیگری به دنیا می‌آیند؛ تنها چیزی که از گذشتگان برای ما باقی می‌ماند یادها و خاطرات و همچنین آثاری از آن‌هاست که در دنیا از خود برای ما باقی می‌گذارند. یکی از مهم‌ترین نشانه‌های گذشتگان که هم از جنبه‌ی خاطره‌انگیزی و هم از جنبه‌ی اطلاعاتی که از شیوه‌ی زندگی گذشتگان به ما می‌دهند، اهمیت دارند. خانه‌های تاریخی و قدیمی مشهور در تمامی شهرها و از جمله خانه‌های تاریخی تهران هستند. و اما خانه‌های تاریخی تهران و عمارت های تاریخی پایتخت کدامند؟ عمارت مسعودیه ؟عمارت باغ فردوس ؟ خانه ظهیرالاسلام یا …. خانه‌های مشهور تهران که هویت پایتخت را می‌سازند.
خانه‌هایی که از نسل‌های گذشته باقی می‌مانند و آیندگان به آن‌ها به چشم آثار باستانی نگاه می‌کنند. از این دست خانه‌ها در تمام نقاط دنیا می‌توان پیدا کرد و در کشور ما ایران نیز در شهرهای مختلفی مانند کاشان، تبریز و تهران می‌توان نمونه‌های برجسته‌ای از آن را مشاهده کرد. در این مقاله قصد داریم به معرفی چند نمونه از خانه‌های مشهور تهران بپردازیم:
1- خانه‌های تاریخی تهران ؛ خانه ظهیرالاسلام
خانه معاصر ظهیرالاسلام یکی از ساختمان‌های قدیمی و یکی از خانه‌های تاریخی تهران است که در محله‌ی ظهیرالاسلام یا بهارستان کنونی قرار دارد. قدمت خانه ظهیرالاسلام به اوایل قرن بیستم باز می‌گردد. خانه‌ی ظهیرالاسلام از آن جهت اهمیت دارد که معماری ایرانی و خارجی را در هم آمیخته و شیوه‌ی معماری نوینی را ارائه داده است.
صاحب اصلی این خانه ظهیرالاسلام یکی از امام جمعه‌های قدیم تهران بوده است و البته برخی دیگر مالک اصلی آن را سردار ولی خان تنکابنی می‌دانند. محمدعلی خان تنکابنی معروف به ولی خان تنکابنی سپهدار؛ حکمران گیلان و همچنین پنج دوره رئیس الوزرای ایران بوده است.
خانه‌ی تاریخی ظهیرالاسلام در سال ۸۵ در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده است. این خانه در منطقهی بهارستان، خیابان هدایت، چهارراه ولی آباد واقع شده است.
|
در همین رابطه بخوانید: |
2- خانه‌های تاریخی تهران ؛ خانه صادق هدایت
یکی دیگر از خانه‌های مشهور و تاریخی تهران خانه معاصر صادق هدایت است. مالک اصلی این خانه پدر صادق هدایت بوده است که هدایت قلی خان اعتضادالملک نام داشته است. اما بعد از درگذشت صادق هدایت به خانه‌ی صادق هدایت مشهور شده است. سرگذشت این خانه‌ی تاریخی با کش و قوس‌های فراوانی رو به رو بوده است.
این خانه تاریخی برای چند سال در اختیار دانشگاه علوم پزشکی بوده و از آن برای کاربری‌های بیمارستانی و کتابخانه‌ی بیمارستان استفاده می‌کرده‌اند. همچنین برای مدتی تبدیل به یک مهد کودک شده بود که مهد کودک صادقیه نام داشت. برادر صادق هدایت یعنی جهانگیر هدایت با پیگیری‌های فراوان مراتب اعتراض خود را نسبت به کاربری‌های نادرست از این خانه به مقامات میراث فرهنگی رسانده است.
این خانه هم اکنون در اختیار دانشگاه علوم پزشکی تهران است و امکان بازدید از آن فراهم نیست. خانه‌ی صادق هدایت اگرچه در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است اما هنوز به موزه تبدیل نشده است. گفتنی است که این خانه قبل از انقلاب با پیگیری‌های دفتر فرح پهلوی قرار بود به موزه تبدیل شود اما بعد از انقلاب به حال خود رها شد. خانه‌ی تاریخی از صادق هدایت در خیابان سعدی واقع در خیابان سروش‌الدین تقوی واقع شده است.
3- عمارت باغ فردوس
قدمت این بنای قدیمی و تاریخی به دوران قاجار باز می‌گردد. یکی از ویژگی‌های اصلی معماری عمارت باغ فردوس که به آن زیبایی فراوانی بخشیده، استفاده از تکنیک گچ‌بری است. در گچ‌بری جاهای مختلف این خانه قدیمی از مهارت‌های گچ‌بران متعددی استفاده شده است؛ به طوری که اختلاف سبک‌های گچ‌بری ناشی از افراد متفاوت در معماری این خانه معاصر به وضوح قابل مشاهده است.
این خانه در منطقهی شمالی تهران قرار دارد و به دلیل گذر زمان رو به خرابی نهاده بود. به همین خاطر ۳۰ نفر از ماهرترین گچ‌بران مأمور شدند تا به امر مرمت و بازسازی آن بپردازند. عمارت باغ فردوس در خیابان ولیعصر(عج) نرسیده به میدان تجریش، کوچه‌ی بخشایش واقع شده است.
|
در همین رابطه بخوانید: |
4- خانه‌های تاریخی تهران ؛ خانه شهید آیت الله مدرس
این خانه قدیمی و زیبا در محله‌ی عودلاجان از محلات حصار ناصری شهر تهران قرار دارد. خانه تاریخی شهید مدرس یکی از بهترین بناهایی است که می‌توان سبک معماری سنتی در ایران را از آن استخراج کرد. بخش‌های مختلفی مانند اندرونی، بیرونی، کالسکه خانه و… در معماری این خانه مورد توجه قرار گرفته‌اند.
در بخشی از معماری این خانه تاریخی همچنین از هنر کتیبه‌نویسی بهره گرفته شده و نقاشی‌ها و آجرکاری‌ها در قسمت‌های دیگری از آن خودنمایی می‌کنند. خانه‌ی شهید مدرس در سابق، با عنوان خانه وزیر مختار فرانسه شناخته شده بود و خود شهید مدرس در زمانی که نماینده‌ی مجلس بود در این خانه معاصر زندگی می‌کرد.
5- عمارت مسعودیه
بنای تاریخی مسعودیه که با عنوان عمارت مسعودیه نیز شناخته می‌شود، یکی دیگر از خانه‌های تاریخی و مشهور تهران است که در منطقهی بهارستان قرار دارد. این خانه تاریخی و قدیمی در زمان قاجار بنا نهاده شده است و در سال 77 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. آنچنان که در تاریخ این خانه آمده، این بنا به دستور مسعود میرزا یکی از فرزندان ناصرالدین شاه ساخته شده و به همین دلیل به بنای مسعودیه مشهور شده است.
مساحت عمارت مسعودیه 15600 متر مربع است که از عمارت‌های مختلفی به نام عمارت دیوان خانه، عمارت سفره‌خانه، حیاط سید جوادی، عمارت سید جوادی، حیاط مشیری، عمارت مشیرالدوله و بخش‌های دیگر ساخته شده است. بنای عمارت مسعودیه در دوران مشروطه یکی از پایگاه‌های اصلی مشروطه‌خواهان بود و هم اکنون به عنوان یکی از مکان‌های تاریخی ایران در محله‌ی بهارستان در معرض بازدید عموم قرار گرفته است.
|
در همین رابطه بخوانید: |
کاش بقیه خانه‌های تاریخی تهران هم مثل عمارت مسعودیه به بخش خصوصی واگذار نشن!