با رونق صنعت و رشد اقتصادی و در نهایت افزایش مصرف انرژی و متاسفانه ارزان بودن آن در برخی نقاط جهان، نوع مصرف انرژی در برخی کشورها با مشکلاتی روبرو است که مهم‌ترین آن اتلاف انرژی است. در یک نگاه کلی عواملی همچون طراحی نامناسب حرارتی، عایق بندی غیر اصولی سیستم های گرمایشی، دیوارهای بدون عایق، وضعیت نامناسب سقف، شکاف درب‌ها، درز پنجره‌ها و همچنین عدم استفاده از کنترل کننده های گرمایشی موجب هدر رفت انرژی در بخش خانگی می‌شوند. برای کاهش اتلاف انرژی در خانه راه‌های زیادی پیش روی شما است.
یکی از مشکلاتی که اتلاف انرژی به همراه دارد، علاوه بر این که با اتلاف گرما مصرف انرژی را بالاتر می‌برد ، موجب زودتر تمام شدن منابع انرژی در دنیا می‌شود. بررسی‌های دانشمندان نشان می‌دهد که حرارت منتشر شده از وسایل گرمایشی ساختمان‌ها، کارخانه‌ها و خودروها در شهرهای بزرگ می‌توانند حتی بر آب‌وهوای شهرهای دیگر در مسافت هزاران کیلومتری هم تأثیر بگذارند.
اتلاف انرژی حتی قادر به تغییر در سیستم‌های جوی هستند که بر آب و هوای نقاط دور هم تأثیر گذاشته، یا آن را مختل کند. همچنین هدر رفت انرژی می‌تواند دماهای فصلی را تا یک درجه افزایش یا کاهش دهد. در ادامه به بررسی عواملی می‌پردازیم که نقش اساسی در اتلاف انرژی در خانه دارند.
|
در یک نگاه کلی عواملی همچون طراحی نامناسب حرارتی، عایق بندی غیر اصولی سیستم های گرمایشی، دیوارهای بدون عایق، وضعیت نامناسب سقف، شکاف درب‌ها، درز پنجره‌ها و همچنین عدم استفاده از کنترل کننده های گرمایشی موجب اتلاف انرژی در بخش خانگی می‌شوند. |
-
وضعیت نامناسب رادیاتورها
برای اینکه از اتلاف انرژی در خانه جلوگیری شود شما باید حواستان در درجه اول به وسایل گرمایشی منزلتان باشد. برای مثال در اطراف رادیاتورهای دیواری باید جریان هوای مناسبی برقرار باشد و این جریان زمانی در بهینه‌ترین وضعیت خود قرار می‌گیرد که رادیاتور پشت پرده محصور نباشد، یا بین مبلمان و دکوراسیون سنگین قرار نگرفته باشد زیرا این موانع، باعث می‌شوند تا گرمای ناشی از رادیاتور تبادل مناسبی را با محیط پیدا نکرده و به اصطلاح داغ کند که نتیجه ای جز اتلاف انرژی در خانه ندارد.
-
اتلاف انرژی به وسیله شکاف و درزهای خانه‌ها
بیشترین میزان گرما و سرمای تولید شده در خانه از طریق درزهای پنجره‌ها و شکاف درها خارج می‌شوند به همین دلیل هم آمار اتلاف انرژی در این قسمت بالاترین رتبه را دارد. به همین دلیل هم اگر احساس میکنید وسایل گرمایشی در منزل شما مشکل خاصی ندارند و به درستی کار می‌کنند باید پس از چک کردن آنها که بدان اشاره شد، به سراغ در و پنجره‌ها بروید و آنها را به لحاظ وجود درزها و شکاف‌ها بررسی کرده تا از هدر رفت انرژی جلوگیری کنید.
اگر با بررسی این درزها و شکاف‌ها به این نتیجه رسیدید که نیاز به تعمیرات اساسی ندارند با استفاده از درز گیرهای موجود در بازار می‌توانید از اتلاف انرژی در خانه جلوگیری کنید. علاوه بر این وجود پنجره‌های دو جداره هم از گزینه‌های مثبتی است که علاوه بر عایق صدا به کاهش اتلاف انرژی در خانه کمک می‌کند. کرکره‌های چوبی و پرده‌های ضخیم و بلند می‌توانند تا 50 درصد از اتلاف انرژی در خانه جلوگیری کنند.
|
در همین رابطه بخوانید: |
-
اتلاف انرژی از طریق شکاف چارچوب‌ها
گام بعدی برای کاهش اتلاف انرژی بررسی درهای خروجی خانه به خصوص بالکن‌ها است. برای مثال ممکن است یکی از دلایل اتلاف انرژی در خانه شما شکاف‌های موجود در اطراف چارچوب‌ها باشد که همین شکاف‌ها هم موجب هدر رفت انرژی می‌شوند که با استفاده از یک گچ کاری ساده قابل حل خواهد بود.
یکی دیگر از شکاف‌هایی که موجب اتلاف انرژی در خانه می‌شود شکاف زیر درها به خصوص درهای ورودی است که علاوه بر تعویض در می‌توان از درزگیرهای مخصوص درب‌ها هم برای آن استفاده کرد.
-
هدر رفت انرژی در پشت بام
زمانی که پشت بام ایزوگام نداشته باشد یا به خوبی این عایق کاری انجام نشده باشد به راحتی گرما از سقف خانه در خانه‌هایی که طبقه آخر هستند به هدر می‌رود. برای بهبود مصرف انرژی در این خانه‌ها که در هنگام برف و باران هم هدر رفت انرژی در آنها بیشتر است، استفاده از ایزوگام مناسب پیشنهاد می‌شود.
-
اتلاف انرژی در شومینه‌ها
شاید تا به امروز گمان می‌کردیم که شومینه‌ها به بهبود مصرف انرژی در خانه کمک می‌کنند، اما بهتر است بدانید که شومینه هم یک عامل اتلاف انرژی در خانه است که به اعتقاد کارشناسان ایمنی هم به هیچ عنوان وسیله گرمایشی خوبی برای خانه نیست و در طی یک دهه اخیر کمتر خانه‌ای با این سیستم گرمایشی طراحی می‌شود. یکی از دلایل هدر رفت انرژی شومینه دودکش آن است.
|
بیشترین میزان گرما و سرمای تولید شده در خانه از طریق درزهای پنجره‌ها و شکاف درها خارج می‌شوند به همین دلیل هم آمار اتلاف انرژی در این قسمت بالاترین رتبه را دارد. به همین دلیل هم اگر احساس میکنید وسایل گرمایشی در منزل شما مشکل خاصی ندارند و به درستی کار می‌کنند باید پس از چک کردن آنها، به سراغ در و پنجره‌ها بروید و آنها را به لحاظ وجود درزها و شکاف‌ها بررسی کرده تا از هدر رفت انرژی جلوگیری کنید. |
-
هدر رفت انرژی در نمای ساختمان
زمانی که در ساخت ساختمان و نمای آن از نماهای استاندارد به همراه مصالح مقاوم استفاده شود به شدت از اتلاف انرژی در خانه جلوگیری خواهد شد به همین منظور پیش از خرید خانه نمای ساختمان را بررسی کنید و یا اگر تخصصی در این زمینه ندارید از یک معمار کمک بخواهید تا به شما کمک کند.
-
اتلاف انرژی از طریق عایق دیوارها
این گزینه یکی از معدود گزینه‌هایی است که شاید به راحتی نتوانید هنگام بازدید از خانه به آن پی ببرید. اما بررسی مدارک مربوط به پایان کار و ساخت و ساز ساختمان به شما کمک می‌کند که متوجه شوید قوانین مربوط به اتلاف انرژی در خانه در این بنا رعایت شده است یا خیر. اگر دیوارها در هنگام ساخت و ساز عایق شوند نه تنها این مسئله به بهبود مصرف انرژی در ساختمان کمک می‌کند بلکه هزینه چندانی هم برای سازنده و مالک ندارد.
|
در همین رابطه بخوانید: |
اتلاف انرژی چه هزینه‌ای به دنبال دارد؟
رعایت نکردن برخی استانداردها در ساختمان سازی و لوازم انرژی‌بر و نکاتی که در بالا به آنها اشاره کردیم موجب شده تا مصرف انرژی در کشور از حد متعارف و معمولی خود خارج شود. میزان مصرف انرژی در ایران هر خانه برای هر خانوار و برای هر سال حدود 2 میلیون ریال است که بخش زیادی از این رقم مربوط به اتلاف انرژی است.
بنا بر گزارشات رسمی سالانه 300 میلیون دلار به دنبال اتلاف انرژی دور ریخته می‌شود و این در حالی است که اجرای ضوابط مربوط به جلوگیری از اتلاف انرژی در خانه تنها 5 درصد از هزینه ساخت است و بیشتر این قوانین هنوز جنبه‌های عملیاتی به خود نگرفته‌اند حتی با وجود الزامی شدن برچسب انرژی برای محصولات هنوز بسیاری از برندها از مشخص کردن و اعلام کردن رده انرژی محصولشان سر باز می‌زنند.
در واقع تاخیر سالانه در اجرای اصل مهم مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان به معنی صرف هزینه بیشتر و هدردادن و اتلاف انرژی به ارزش حداقل ۳۰۰ میلیون دلار در سال است.
کاهش اتلاف انرژی با چه روش‌هایی ممکن می‌شود؟
همانطور که اشاره کردیم بهینه‌سازی مصرف انرژی یکی از موضوعات مهمی است که کشورها به خصوص کشورهای پیشرفته برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی و کاهش هزینه‌های مالی خود آن را در اولویت فعالیت‌های خود قرار داده اند که در بخش مهندسی ساختمان توجه به این مسئله و نوع وسایل گرمایشی و سرمایشی، یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در کاهش اتلاف انرژی است.
نخستین گام برای کاهش اتلاف انرژی در بخش خانگی، یافتن نقاطی از خانه است که بیشترین مصرف انرژی را همراه دارد که یشرفت کشورها خصوصاً کشورهای جهان سوم مشروط به همین مسئله کاهش هزینه های انرژی است. به همین علت هم در ادامه به نکاتی می‌پردازیم که از هدر رفتن انرژی در خانه جلوگیری می‌کند.
-
عایق کاری مناسب
یکی از مناسب‌ترین و سریع‌ترین روش‌ها برای کاهش اتلاف انرژی در خانه استفاده از عایق کاری مناسب است که از ترکیب مصالح با کیفیت به دست آمده و به ساخت یک بنا با خصوصیات حرارتی مطلوب منجر می‌شود. با این کار می‌توان تا حدود 30 درصد از اتلاف انرژی در خانه جلوگیری کرد.
|
سالانه حدود 300 میلیون دلار به دنبال اتلاف انرژی دور ریخته می‌شود و این در حالی است که اجرای ضوابط مربوط به جلوگیری از اتلاف انرژی در خانه تنها 5 درصد از هزینه ساخت است و بیشتر این قوانین هنوز جنبه‌های عملیاتی به خود نگرفته‌اند حتی با وجود الزامی شدن برچسب انرژی برای محصولات هنوز بسیاری از برندها از مشخص کردن و اعلام کردن رده انرژی محصولشان سر باز می‌زنند. |
-
بررسی کانال‌ها
کانال‌ها معمولا در زیر پای ما و بالای سرمان قرار دارند و یکی از عواملی هستند که به شدت مصرف انرژی را در خانه تحت تاثیر خود قرار داده و هزینه‌های زیادی را هم به دنبال آن در پی دارند. در سیستم کانال‌کشی خانه که به منظور تهویه مطبوع مرکزی صورت می‌گیرد، کانال‌ها معمولا از ورق‌های فلزی، فایبر گلاس و … تشکیل می‌شوند که گاهی اوقات هیچ عایقی هم ندارند به همین دلیل هم کانال‌های عایق شده بسیار به لحاظ اقتصادی به صرفه هستند.
-
پنجره‌های مقاوم
حدود 10 تا 15 درصد صورت حساب انرژی به این قسمت از خانه مربوط می‌شود. پنجره‌هایی که در تابستان در معرض تابش مستقیم خورشید قرار دارند عملکرد تهویه مطبوع خانه را 2 تا 3 برابر افزایش می‌دهند.
در مناطقی که سرعت باد زیاد است یا خانه‌هایی که پنجره‌های غربی دارند، پنجره‌های مقاوم می‌توانند هدر رفت انرژی را 20 تا 50 درصد افزایش دهند در این پنجره‌های مقاوم تمامی قسمت‌های متحرک هوابندی شده و تمام درزها گرفته شده است.
|
در همین رابطه بخوانید: |
-
بررسی برچسب انرژی
بسیاری از لوازم گرمایشی و برقی همچون یخچال، ماشین لباسشویی، اجاق گازها، بخاری‌ها و … بر چسب انرژی دارند که سیستم عملکرد آنها به گونه ای است که از هدر رفت انرژی در خانه جلوگیری می‌شود.
این گونه وسایل که بر چسب انرژی A دارند اغلب گرانتر از دیگر وسایل هستند و هر چقدر رده بالاتری داشته باشند به معنای بازده بیشتر و کاهش اتلاف انرژی و صرفه‌جویی در هزینه‌های بعدی است. رده A پربازده‌ترین و رده G کم‌بازده‌ترین است.
-
استفاده از شیر ترموستاتیک
اگر وسیله گرمایشی که در خانه استفاده میکنید رادیاتور دیواری است این مسئله را می‌دانید که با استفاده از شیر آن نمی‌توان دمای خانه و اتاق مورد نظر را کم یا زیاد کرد و کنترل دما تقریبا غیر ممکن است. اما استفاده از شیر ترموستاتیک این مسئله را حل کرده که با استفاد از این شیر شما می‌توانید میزان ورودی آب به درون شوفاژ را کنترل کنید .
ترموستاتی که در داخل این شیر قرار دارد با رسیدن به دمای مورد نظر فعال شده و جریان آب را کاهش می‌دهد. شیرهای ترموستاتیک قابلیت نصب بر روی انواع شوفاژهای قدیمی و جدید را دارند و تا 20 سال ضمانت کار را به همراه خود دارند که این مسئله حاکی از عمر بالای این شیرها است.
|
وسایلی که بر چسب انرژی A دارند اغلب گرانتر از دیگر وسایل هستند و هر چقدر رده بالاتری از انرژی داشته باشند به معنای بازده بیشتر و کاهش اتلاف انرژی و صرفه‌جویی در هزینه‌های بعدی است. رده A پر بازده ترین و رده G کم بازده ترین وسایل است. |
جمع بندی
- مسئله اتلاف انرژی به دنبال رونق صنعت و رشد اقتصادی و در نهایت افزایش مصرف انرژی و متاسفانه ارزان بودن در کشورها به وجود آمده است.
- یکی از مهم‌ترین مسائلی که اتلاف انرژی به همراه دارد، علاوه بر این که با اتلاف گرما مصرف انرژی را بالاتر می‌برد ، موجب زودتر تمام شدن منابع انرژی در دنیا نیز می‌شود.
- بیشترین میزان گرما و سرمای تولید شده در خانه از طریق درزهای پنجره‌ها و شکاف درها خارج می‌شوند به همین دلیل هم آمار اتلاف انرژی در این قسمت بالاترین رتبه را دارد.
- یکی از دلایل اتلاف انرژی در خانه شکاف‌های موجود در اطراف چارچوب‌ها است که همین شکاف‌ها هم موجب هدر رفت انرژی می‌شوند که با استفاده از یک گچ کاری ساده قابل حل خواهند بود.
- سالانه 300 میلیون دلار به دنبال اتلاف انرژی دور ریخته می‌شود و این در حالی است که اجرای ضوابط مربوط به جلوگیری از اتلاف انرژی در خانه تنها 5 درصد از هزینه ساخت است و بیشتر این قوانین هنوز جنبه‌های عملیاتی به خود نگرفته اند.
- حدود 10 تا 15 درصد از صورت حساب انرژی به پنجره‌ها مربوط می‌شود و پنجره‌هایی که در تابستان در معرض تابش مستقیم خورشید قرار دارند عملکرد تهویه مطبوع خانه را 2 تا 3 برابر افزایش می‌دهند.
- لوازم خانه هر چقدر رده بالاتری داشته باشند به معنای بازده بیشتر این وسایل و کاهش اتلاف انرژی و صرفه‌جویی در هزینه‌های بعدی است که رده A پربازده‌ترین و رده G کم‌بازده‌ترین است.
- یکی از بهترین و سریع‌ترین روش‌ها برای کاهش اتلاف انرژی در خانه استفاده از عایق کاری مناسب است که از ترکیب مصالح با کیفیت ساختمانی به دست آمده و به ساخت یک بنا با خصوصیات حرارتی مطلوب منجر می‌شود.
