«دروس» برای پایتخت‌نشینان و مخصوصا ساکنین منطقه سه تهران نامی آشناست. بیشتر ما چندین بار از کوچه‌پس‌کوچه‌های زیبای این محله گذر کرده‌ایم. دروس از محله‌های قدیمی و اعیان‌نشین تهران است و از جنوب به بلوار شهرزاد (شیدایی) و از شمال به خیابان شهید کلاهدوز (دولت) می‌رسد. همچنین محله دروس از شرق به خیابان پاسداران و از غرب به خیابان شریعتی منتهی می‌شود. (برای آشنایی با محله پاسداران، این مقاله را بخوانید)
در این مقاله به بررسی محله دروس می‌پردازیم؛ محله‌ای که در زمان‌های دور، اقامتگاه تابستانی روس‌ها و محل زندگی ارامنه تهران بوده است.
تاریخچه محله دروس
گروس، محل زندگی ارامنه
در حوالی سال ۱۳۲۰ هجری شمسی، محله دروس (یا به همان نام قدیمی‌اش، گَروس) ده کوچکی بود که ساکنینش اکثرا از ارامنه بودند و در آن کشاورزی و امرار معاش میکردند. سال‌ها قبل از آن و در زمان قاجار، روس‌ها در این محدوده باغ‌هایی داشتند و به همین دلیل این محله به «دره‌ی روس‌ها» مشهور بود. اما مدتی بعد از سکونت آنها، مهدی‌قلی هدایت نخست‌وزیر ایران (مشهور به مخبرالسلطنه)، مالک زمین‌های این محدوده شد. خانواده او تعداد زیادی مسجد، بیمارستان، مدرسه و مغازه در این محله ساختند.
جنگ جهانی دوم
در زمان جنگ جهانی دوم، یک کارخانه اسلحه‌سازی در سلطنت‌آباد و در زمین‌های دروس توسط ارتش روسیه بمباران شد. علت این بود که روس‌ها مشکوک شده بودند که این کارخانه برای ارتش آلمان نازی و هیتلر سلاح می‌سازد. این اتفاق باعث شد تا قسمتی از آثار تاریخی به جا مانده در زمین‌های سلطنت‌آباد و اطرافش تخریب شود.
شیخ خزعل
یکی دیگر از حوادث سیاسی اتفاق افتاده در تاریخ این محله، به قتل رسیدن شیخ خزعل، از شورشیان زمان قاجار و حکمران خرمشهر است. او با فروش قسمت‌هایی از خاک آبادان، با انگلیسی‌ها در ساخت یک پالایشگاه نفتی در آن ناحیه همکاری کرده بود. به همین سبب، انگلیسی‌ها در همه حال از او حمایت و مراقبت میکردند تا رضایت او را بدست آورده و بتوانند موقعیت خود را در جنوب ایران حفظ کنند.
اما پس از به حکومت رسیدن رضاشاه، شیخ خزعل او را به رسمیت نشناخت و غاصب خطابش کرد. اما او که پایه های حکومت خود را با آمدن سردار سپه متزلزل می‌دید، با عوامل حکومت و نمایندگان مجلس ایران از جمله آیت الله مدرس از در دوستی درآمد. اما این ظاهرسازی ها به جایی نرسید و شیخ خزعل که به همراه تعدادی از روسا و سران قبایل خوزستان کمیته‌ای به نام «قیام سعادت خوزستان» تشکیل داده بود، بار دیگر ضدیت خود را با رضاشاه علنی کرد و از احمدشاه قاجار حمایت نمود.
سرانجام، رضاخان برای تنبیه شورشیان به سمت خوزستان حرکت کرد. او با اینکه چند بار به شیخ خزعل فرصت داده بود تا دست از اقدامات تحریک‌آمیزش بردارد، وقتی با نافرمانی و سرپیچی او مواجه شد، دستور دستگیری او را صادر کرد. سپس در شب ۲۹ فروردین ۱۳۰۴ او و پسرش دستگیر شدند و به تهران انتقال یافتند.
شیخ خزعل نهایتا در سال ۱۳۱۵ و بعد از ۱۱ سال زندگی تحت نظارت در تهران، در باغ فخرالسلطنه در محله دروس به دست مامورهای شهربانی به قتل رسید.
بافت محله دروس
دروس، محله‌ای دیپلماتیک
اما از گذشته بگذریم و به زمان حال بیاییم. محله دروس، محل قرارگیری سفارت کشورهایی چون اسپانیا، آرژانتین، پرتغال، مجارستان و آذربایجان است. از آنجایی که سفارت‌خانه‌ها معمولا در نقاط خوش آب و هوا و سرسبز تهران ساخته شده‌اند، می‌توان گفت که سرسبزی و آب و هوای خوب محله دروس در این موضوع بی تاثیر نبوده است.
خیابان‌های اروپایی
خیابان یارمحمدی، خیابانی نسبتا عریض با درختان بلند و زیبا، خیابان راستوان (احتشامیه) با دسترسی بسیار خوب و خیابان حجت سوری که راه ارتباط محله با خیابان پاسداران است، خیابان وارسته در امتداد بلوار کاوه خیابان دولت را به بلوار شهرزاد متصل می‌کند و خیابان یخچال که در گذشته محل کارخانه یخ سازی بوده است، از مهم‌ترین گذرهای محله دروس به شمار می‌روند. این خیابان‌ها با توجه به اصول شهرسازی اروپایی ساخته شده‌اند و با توجه به عرض مناسب و کاشت درختان زیاد، حس آرامش را به ساکنان و رهگذران منتقل می‌کنند.
ترافیک و مترو
همه جای تهران ترافیک مخصوص خودش را دارد؛ با این حال، در مورد دروس می‌توان گفت که علی‌رغم قرار گیری در نقطه شلوغ و دسترسی چند جهته این ناحیه، کوچه‌های آن به علت ساخت اصولی و عریض بودن ترافیک سنگینی ندارند، اما در زمان‌های اوج، ممکن است در خیابان‌های اصلی با کمی شلوغی و معطلی مواجه شوید؛ مخصوصا خیابان‌های منتهی به شریعتی و پاسداران. اما خیلی نگران نباشید؛ نزدیکی این محله به دو ایستگاه مترو قلهک و شریعتی و تعدد ایستگاه‌های تاکسی و اتوبوس، می‌تواند خیال شما را تا حد زیادی از بابت تردد راحت کند.
امنیت و آرامش
محله دروس در منطقه سه شهرداری تهران بزرگ واقع شده است. با توجه به شاخص امنیت محله‌ای شهرداری تهران، این منطقه جزو نواحی ایمن شهر به شمار می‌آید. محله دروس محله‌ای قدیمی است که با اصول شهرسازی ساخته شده و می‌توانید با خیال راحت به انتخاب و خرید خانه در این محله بپردازید.
امکانات محله
محله دروس، یکی از خوش‌دسترس‌ترین و اصیل‌ترین محله‌های شهر تهران است و علاوه بر دسترسی به خیابان‌های کلاهدوز، پاسداران و شریعتی، کافه‌ها، رستوران‌ها و مراکز خدماتی و درمانی بسیاری را در خود جای داده است. دفتر مرکزی یونیسف، بیمارستان هدایت در نزدیکی سفارت آرژانتین، لمیز پاسداران، رستوران دلاترا، کافه دیدار، مرکز خرید پاسداران، مدرسه زبان آلمانی گوته و بسیاری از مراکز خدماتی معروف تهران در این محله قرار گرفته‌اند.
مراکز درمانی و بیمارستان ها
- بیمارستان هدایت تنها بیمارستان محله دروس به شمار می آید. این بیمارستان قدیمی که بیمارستان تخصصی زنان و زایمان است در سال 1335 تاسیس شد و در سال 1401 بطور کامل باسازی شد.
- درمانگاه دروس در خیابان کماسایی
- ساختمان پزشکان کاوه ابتدای خیابان وارسته
- درمانگاه تراب
- مرکز بهداشت شیبانی در خیابان شهید کلاهدوز
دیگر مراکز درمانی نزدیک به محله دروس:
- بیمارستان ایرانمهر در خیابان شریعتی
- بیمارستان لبافی نژاد در خیابان پایدارفر
دسترسی محله دروس
محله دروس با قرار گرفتن بین دو خیابان شریعتی و پاسدارن به این دو خیابان مهم دسترسی خوبی دارد. وجود خیابان دولت (شهید کلاهدوز) و بلوار کاوه در شمال این محله دسترسی به بزرگراه صیاد شیرازی و بزرگراه صدر را در کمترین زمان ممکن میسر می‌کند. دسترسی به بزرگره شهید صیاد شیرازی از طریق خیابان پاسدارن هم امکان پذیر است.
وجود ایستگاه های تاکسی در چهارراه پاسدارن و قلهک رفت آمد با تاکسی را به نقاط مختلف شهر برای ساکنین تسهیل کرده است.
ایستگاه های اتوبوس در خیابان دولت و خیابان شریعتی هم راه دیگر حمل و نقل عمومی برای ساکنین این محله هستند.
ایستگاه مترو:
ایستگاه مترو قلهک و شریعتی هر دو از خط یک نزدیک ترین ایستگاه مترو به این محله هستند.
ایستگاه مترو حسین آباد و نوبنیاد از خط 3 هم فاصله زیادی با این محله ندارند.
مراکز خرید
فروشگاه‌ها و مغازه‌های مختلف موجود در خیابان دولت در شمال این محله با تنوع زیادشان، ساکنین این محله را هر نیازی بی‌نیاز می‌کنند. با این وجود مراکز تجاری و پاساژهایی دیگردی هم برای خرید در محله دروس وجود دارند:
- مرکز خرید پاسداران
- مجتمع سامان
- مجتمع تجاری خانه سام
- مرکز خرید احتشامیه
- مرکز خرید نیستان
- مرک خرید دولت
- نگین ظفر
خرید خانه در دروس
محله دروس می‌توان گفت گرانترین محله منطقه سه و جزو گرانترین محله های شمال شهر تهران به حساب می‌آید. خانه‌های محله دروس هم آپارتمان و هم خانه‌های ویلایی و ویلاباغ وجود دارند، که اکثر آنها دارای متراژهای بزرگی هستند. در نتیجه خرید خانه در دروس هزینه زیادی دربر خواهد داشت.
سخن پایانی
محله دروس محله‌ای قدیمی و لوکس در قلب منطقه سه تهران است. برای خرید و یا اجاره آپارتمان در این محله، نیازی به نگرانی و تفکر زیاد نیست؛ دسترسی عالی، آب و هوای خوب، خیابان‌سازی اصولی و امکانات کامل از سایر مشخصات و ویژگی‌های این محله زیباست.
آیا تا به حال در این محله زندگی یا کار کرده‌اید؟ از تجربیات‌تان برایمان بگویید؛ منتظر شنیدن نظرات شما هستیم.
خوشحال شدم درباره ی محله ی ما کار کردین ما ساکن بلوار شهرزاد یا همان شیدایی هستیم. گفتنیه نام این قسمت از محله قبلا چاله هرز بوده. مادر تعریف میکنن وقتی کودک بودن خاله ای داشتن که عروس خانواده ای از این منطقه شده بوده و بسته به شرایط 70 سال پیش از خانواده و فامیل که در آن روزگار تو محله آبمنگل، در قلب تهران قدیم، زندگی میکردن دور افتاده بوده برای همین دخترای فامیل به شوخی بهشون میگفتن خاله چاله هرزی
KHOB
درود و سپاس بابت مقاله ی بسیار جالب در مورد منطقه دروس. من خود متولد شده در بیمارستان دروس در سال 1344 هستم. از زمان کودکی تا الان که قیاس میکنم تفاوت فاحشی از ساکنین این منطقه میبینم, در گذشته سکنه این منطقه اکثرا افرادی بسیار با فرهنگ و اصیل با ترکیبی از قومیتهای ایرانی, اروپایی, آمریکایی, کنار هم زندگی میکردند اما اینک اکثریت سکنه این منطقه را افرادی ساکن شده اند که نه فرهنگ و اصالت درستی, ,, در کل دروس امروزی را سکنه ای احاطه کرده اند که در زبانی واضحتر ,, تازه به دوران رسیدگان نو کیسه,, از آنان ذکر شود بسیار به جاست و این امر برای منی که از بدو تولد تا امروز در دروس ساکن و شاهد بوده و هستم بسیار رنج آور و در عین حال حیرت آورست, درد دلم را برای شما نوشتم, شاید این درد برای برخی از سکنه ی قدیمی این منطقه نیز دردی ملموس و بسیار آشنا باشد. سپاس.