چک سندی است که به هر فرد اجازه خرید در حال و پرداخت در آینده را می‌دهد. بر اساس قوانین چک هر فرد میتواند، مبلغی معین را روی چک درج کند، برای آن موعد پرداخت تعیین کند و در تاریخ معین با پر نمودن حساب جاری خود نسبت به پرداخت آن اقدام کند.
درواقع چک برگه‌ای ارزش‌دار است که به فرد مهلت پرداخت بیشتری می‌دهد اما قدرت خرید را برای او در لحظه فراهم می‌کند. قانون صدور چک به این صورت است که برای داشتن دسته چک از بانک‌های معتبر، فرد نیاز به افتتاح حساب جاری دارد. شرایط افتتاح حساب جاری در هر بانک متفاوت است و برای صدور دسته چک پیشینه حساب‌های فرد در بانک بررسی می‌شود.
برای افتتاح حساب جاری علاوه بر پیشینه خوب هر حساب بانکی مدارک زیر مورد نیاز است:
- سابقه شغلی فرد و هدف از گرفتن دسته چک
- آدرس و اطلاعات محل کار فعلی فرد
- آدرس و اطلاعات محل سکونت فرد
- ارائه مدارک شناسایی و سابقه خدمت سربازی
|
چک برگه‌ای ارزش‌دار با رقمی قابل تعیین است و به فرد مهلت پرداخت بیشتری می‌دهد اما قدرت خرید را برای او در لحظه فراهم می‌کند، برای داشتن دسته چک فرد نیاز به افتتاح حساب جاری دارد. |
انواع چک‌های بانکی چیست؟
در حال حاضر برای موضوعات و دعاوی مربوط به چک، دو قانون چک اصلی وجود دارد، قانون تجارت و قانون صدور چک.
بر اساس قانون تجارت، چک نوشته‌ای است که به موجب آن صادرکننده وجوهی را که در نزد محال علیه دارد به دیگری واگذار می‌کند.
هماهنگ با قوانین صدور چک، انواع چک‌های بانکی به شرح زیر است:
- چک عادی، که با صدور دسته چک برای هر فرد از طرف بانک، امکان استفاده از آن فراهم می‌شود و اعتبار آن تنها برای فرد صاحب حساب است.
- چک تاییدشده، چکی است که بانک وصول مبلغ درج‌شده در چک صادر شده را تایید می‌نماید.
- چک تضمین شده، چکی است که صدور آن تنها توسط بانک و با تایید بانک بر اساس وجود مبلغ درج شده در چک امکان‌پذیر است.
- چک مسافرتی، چکی است که توسط بانک صادر می‌شود و وصول آن در شعب دیگر و کارگزارهای بانک امکان‌پذیر است.
|
بر اساس قانون تجارت، چک نوشته‌ای است که به موجب آن صادرکننده وجوهی را که در نزد محال علیه دارد به دیگری واگذار می‌کند. |
پیش از کشیدن چک قانون صدور چک را بدانیم
هر فرد نیاز دارد پیش از گرفتن دسته چک و نوشتن چک با قوانین چک آشنایی داشته باشد. برای این امر نیاز است تا موارد زیر در نظر گرفته شود. دانستن توصیه‌های لازم و داشتن دانش کافی از قوانین صدور چک میتواند به هر فرد در معاملاتی که با چک انجام می‌شود کمک کند.
انجام معاملات ملکی و معاملاتی که مبالغ بالایی در آن جابه‌جا می‌شود معمولا به وسیله صدور چک انجام می‌شود. به همین دلیل اگر شغل فرد انجام چنین معاملاتی را ایجاب می‌کند، فرد نیاز به داشتن دانش کافی درباره قوانین چک دارد.
قانون چک و امضای چک
با توجه به قانون صدور چک اولین توصیه هنگام نوشتن و دریافت چک، صحت امضای صادرکننده چک است. قوانین چک امضای چک صادرشده را مهم‌ترین نکته آن می‌داند و چک بدون امضا فاقد اعتبار است.
با ثبت امضا در پایین چک، تمامی شروط و موارد قید شده در آن شامل چک خواهد شد. برای اینکه چک بر اساس قوانین چک مورد حمایت واقع شود، داشتن امضا الزامی است. اگر با موسساتی که به واسطه مهر چک صادر می‌کنند، باید توجه داشته باشید که در قوانین صدور چک، این مهر به تنهایی کافی نیست و نیاز است هنگام صدور چک، امضای فرد نیز در آن درج شده باشد.
|
امضای چک مهم‌ترین بخش آن است، بر اساس قوانین چک، چک بدون امضا فاقد اعتبار است و برای اینکه چک با قوانین چک مورد حمایت واقع شود نیاز به امضا دارد. |
استعلام از حساب فرد صادرکننده چک
برای معامله با هر فرد و دریافت چک، نیاز است تا از حساب فرد استعلام تهیه کنید. استعلام از حساب فرد به شما نشان می‌دهد که آیا او فرد خوش‌حسابی است یا خیر. گرفتن چک از یک فرد بدحساب که دارای چک‌های برگشتی است معامله شما را با مشکل مواجه می‌کند. قانون صدور چک، افراد بدحساب را که چک‌های برگشتی بسیاری دارند، واجد شرایط دریافت دسته چک نمی‌داند.
|
گرفتن چک از یک فرد بدحساب که دارای چک‌های برگشتی متعدد است معامله را با مشکل مواجه می‌کند، این موارد شامل پر نبودن حساب فرد و نیاز به طرح شکایت و پیگیری قانونی است. |
قوانین صدور چک‌های شخصی
توجه داشته باشید که چکی که در معامله دریافت می‌کنید تا حد امکان به نام خود فرد باشد و از حساب بانک‌های تاییدشده کشور صادر شده باشد. چک‌هایی که به واسطه پشت‌نویسی‌های مجدد به افراد دیگر تحویل داده می‌شوند می‌توانند فاقد اعتبار در فوانین چک باشند.
قانون صدور چک از طرف بانک
بر اساس قانون صدور چک، چک‌های صادرشده به عهده بانک‌های کشور در حکم اسناد لازم‌الاجرا است. در صورت دریافت گواهی عدم پرداخت از سوی بانک چک‌های برگشتی قابل پیگیری بر اساس قوانین چک هستند.
چک‌های صادر شده توسط موسسات مالی و اعتباری از طرف قوانین چک حمایت نمی‌شوند و در صورتی که برگشت بخورند قابل پیگری با قوانین چک نیستند و به عنوان یک سند عادی از سوی قانون چک شناخته می‌شوند. حواله‌های حساب جاری موسسات قرض‌الحسنه به هیچ وجه اعتبار چک را نداشته و صرفا به عنوان یک رسید عادی و فقط قابل اقدام حقوقی در مراجع قضایی اعتبار دارد.
قوانین صدور چک و تاریخ آن
در قانون صدور چک این مورد نیز عنوان شده است و باید در هنگام صدور چک رعایت شود. طبق قانون صدور چک، صادرکننده چک قابل تعقیب کیفری نیست؛ در صورتی که ثابت گردد چک بدون تاریخ صادر شده و یا تاریخ واقعی صدور چک مقدم بر تاریخ مندرج در متن چک باشد. پس هنگامی که شما در صدور چک مدت‌دار تاریخ واقعی صدور را در چک قید کنید در واقع خود را از تعقیب کیفری مصون داشته‌اید.
قانون چک ضمانمت
در صورتی که چک را بابت تضمین ارائه می‌کنید، حتما در متن چک قید کنید که چک بابت تضمین معامله یا تعهد است چون در این صورت خود را از تعقیب کیفری مصون داشته‌اید.
نگه‌داری از چک
قانون صدور چک می‌گوید «وجود چک در دست صادرکننده دلیل بر پرداخت وجه آن و انصراف شاکی از شکایت است، مگر این که خلاف این امر ثابت گردد.» پس اگر قبل از وصول وجه چک، آن را به صاحب حساب تحویل دهید بدین معنی است که پول خود را دریافت کرده‌اید.
|
در همین رابطه بخوانید: |
رعایت فرصت قانونی در قانون چک
قانون صدور چک بیان می‌کند در صورتی که دارنده چک تا هر چند ماه از تاریخ صدور چک برای وصول آن به بانک مراجعه نکند یا ظرف شش ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت شکایت ننماید، دیگر حق شکایت کیفری نخواهد داشت. پیشنهاد می‌شود در هنگام برگشت خوردن چک حتما به موعد قانونی پیگیری چک بر اساس قوانین چک توجه نمایید.
قوانین صدور چک در معاملات مسکن
برای حفظ حقوق قانونی افراد و طرفین معامله در معاملات مسکن دانستن قانون چک برای طرفین الزامی است.
توصیه‌های لازم به خریدار به شرح زیر است:
- لازم است در متن چک علت صدور و مشخصات مورد معامله و نوع معامله درج گردد.
- نوشتن نام و مشخصات فروشنده (گیرنده) در متن چک الزامی است.
- به منظور جلوگیری از انتقال چک توسط فروشنده به فرد دیگر، بهتر است علاوه برخط زدن حواله کرد یا آورنده در متن چک عبارت غیر قابل انتقال از طریق ظهر‌نویسی نیز درج گردد. در این صورت دارنده نمی‌تواند چک را به دیگری تسلیم نماید.
قوانین صدور چک برای فروشنده به شرح زیر است:
- درج تمام ارقام و عبارات متن چک با خط صادرکننده و امضا آن در منظر دید نامبرده الزامی است.
- درج تاریخ چک با عدد و حروف توسط صادر کننده بسیار مهم است.
- با توجه به اینکه یکی از شرایط قوانین چک داشتن تاریخ صدور است، توصیه می‌شود چک فاقد تاریخ تحویل در معاملات رد و بدل نشود.
|
در معاملات ملکی در صورت رد و بدل شدن چک، به منظور حفظ حقوق قانونی افراد و طرفین معامله در معاملات مسکن دانستن قوانین چک برای طرفین معامله الزامی است. |
قوانین چک در هنگام نوشتن چک
قانون صدور چک و نوشتن آن شرایطی دارد و باید هنگام استفاده از چک رعایت شود. با رعایت قوانین چک احتمال اینکه درگیر مسایلی مانند برگشت خوردن چک و استفاده نادرست از آن بسیار کم خواهد شد.
دسته چک‌هایی که برای افراد از طرف بانک صادر می‌شود، فضاهای خالی دارد که باید توسط صاحب حساب پر شود. فضاهای مشخص در چک عبارت هستند از:
- تاریخ چک
- مبلغ چک
- دریافت‌کننده چک
- امضای چک
سعی کنید از یک خودکار شخصی برای نوشتن چک استفاده کنید. بعضی خودکارها دارای جوهری هستند که پس از نوشتن و گذشتن مدت زمانی، خود به خود پاک خواهند شد یا این قابلیت را دارند که با پاک‌کن، پاک شوند.
قوانین چک در هنگام نوشتن تاریخ چک
با توجه به قانون چک، هنگام نوشتن تاریخ چک تنها به نوشتن تاریخ عددی اکتفا نکنید. نوشتن تاریخ عددی قابل جعل است و احتمال اینکه از چک شما سوءاستفاده شود بسیار است. بر اساس قوانین چک اگر تاریخ چک دچار خط خوردگی باشد، چک نیاز به تایید و پشت‌نویسی دارد تا صحت تاریخ ذکر شده در آن تایید شود. با نوشتن تاریخ به حروف از این احتمال می‌توان جلوگیری کرد. سفید گذاشتن قسمت تاریخ باعث می‌شود فرد دریافت‌کننده چک بتواند هر تاریخی را که می‌خواهد در آن قسمت بنویسد و چک را در تاریخ مورد نظر خود نقد کند.
قوانین چک در هنگام نوشتن مبلغ چک
قانون چک می‌گوید مبلغ نوشته شده در چک درصورتی که دچار خط خوردگی باشد یا ناخوانا باشد، از اعتبار مالی ساقط خواهد بود. در این صورت چک نیاز به پشت‌نویسی و ذکر مبلغ صحیح دارد. هنگام نوشتن مبلغ چک، مبلغ باید هم به حروف هم به عدد نوشته شود تا قابل جعل نباشد.
بستن انتهای مبلغ چک به جعل نشدن آن کمک می‌کند. می‌توان بر روی قسمت مبلغ چک پس از تکمیل آن، چسب نواری چسباند تا امکان تغییر آن وجود نداشته باشد. یکی دیگر از راهکارها این است که صفرهای مبلغ چک را به صورتی ننویسید که با عدد پنج اشتباه گرفته شوند و از گذاشتن نقطه به جای صفر خودداری کنید.
قوانین چک در هنگام پر کردن بخش دریافت‌کننده
یکی از قسمت‌های مهم چک بخش در وجه آن است. بر طبق قوانین چک، این بخش تعیین می‌کند که چه کسی میتواند چک را نقد کند. نوشتن حامل در این قسمت باعث می‌شود تا هر کسی بتواند چک را نقد کند. در این صورت با پشت‌نویسی کردن چک، می‌توان گیرنده چک را عوض کرد. معمولا چک‌هایی که در وجه حامل صادر می‌شوند، دست به دست می‌چرخند و هر فرد با پشت‌نویسی و امضا میتواند آن را به فرد دیگری تحویل دهد.
اما باید دقت داشت که گرفتن چنین چک‌هایی در معاملات میتواند بسیار خطرناک باشد. زیرا هنگام نقد کردن چک دیگر طرف حساب شما، فردی که با او معامله کرده‌اید نخواهد بود، بر اساس قوانین صدور چک، فردی که چک را نقد می‌کند و فردی که چک از حساب او صادر شده است طرفین دعوی محسوب می‌شوند و اعتبار از فردی که چک را ارائه کرده ساقط می‌شود.
|
چک‌هایی که در وجه حامل صادر می‌شوند، این قابلیت را دارند که با پشت‌نویسی و امضا توسط افراد دیگر قابلیت نقد شدن را پیدا کنند، همین امر میتواند در صورت گم شدن چک، صاحب چک و گیرنده چک را با مشکل مواجه کند. |
قوانین چک در مورد امضای چک
قسمت بعدی چک امضا است. امضا تعیین‌کننده‌ترین بخش هر چک محسوب می‌شود. ارائه چک‌های سفید امضا میتواند پر خطر‌ترین کار در معاملات باشد. بر اساس قوانین صدور چک دو نکته در نوشتن چک اهمیت دارد. نکته اول این است که به هیچ عنوان چک را قبل از نوشتن امضا نکنید.
برخی از مردم برای سهولت کار خود، تمام برگه‌های چک را امضا و آماده می‌کنند. این کار بسیار خطرناک است و میتواند عواقب بسیار بدی داشته باشد. بر طبق قانون چک، زمانی باید اقدام به امضای چک شود که از ارائه چک در معامله اطمینان داشته باشیم.
در قوانین صدور چک، چک سفید امضا به این معنی است که به دارنده چک این حق را داده‌ایم که هر مبلغی را خواست بتواند در چک قید کند. تاکید بر این است که حتما زمان مراجعه به بانک از امضاهایی استفاده شود که امضای ساده‌ای نباشند. یکی از راهکارها این است که حتما برای امضا تاریخ گذاشته شود یا اینکه حتما اسم و فامیل جزو امضا باشد.
|
ارائه چک‌های سفید امضا میتواند پرخطر‌ترین کار در معاملات باشد، پر کردن چک توسط هر فرد دیگری بدون اطلاع صاحب حساب از جمله جرایم معمول در چک‌های سفید امضا است. |
برای امنیت چک چه باید کرد؟
برای امنیت چک می‌توانید از بعضی وسایل استفاده کنید. این ابزارها در بازار موجود هستند و با قوانین چک مغایرتی ندارند.
استفاده از این ابزارها به شما کمک می‌کند تا چک شما مشمول جعل اسناد نشود. بعضی از این ابزارها مانند مهرهایی هستند که عدد را برای شما چاپ می‌کنند. در این صورت هیچ‌کس نمی‌تواند رقم چک شما را تغییر دهد. چسباندن نوار چسب روی قسمت‌های نوشته شده نیز میتواند به امنیت چک شما کمک کند و این امر با قوانین چک مغایرتی ندارد.
|
برای امنیت چک می‌توانید از بعضی وسایل استفاده کنید. این ابزارها در بازار موجود هستند و با قوانین چک مغایرتی ندارند، نوار چسب، خودکارهای مخصوص برای چک‌نویسی و مهرهای شامل حروف و اعداد از جمله این ابزارها هستند. |
قوانین صدور چک ممانعتی برای چاپ چک به وسیله پرینتر‌های شخصی ندارد. می‌توانید از یک کامپیوتر شخصی و ایجاد یک فایل ساده برای صدور چک‌های خود استفاده کنید. با این حساب هیچ قسمتی از چک شما قابل تغییر و جعل نخواهد بود. اکثر برنامه‌های حسابداری قابلیت چک‌نویسی را دارند، همچنین نرم‌افزارهای تخصصی برای نوشتن چک هم در بازار وجود دارد.
در هر بخش چک که با دست پر و نوشته می‌شود، جای خالی نگذارید. جاهای خالی را با خطوط ممتد ببندید یا با کشیدن تکراری ضربدر این کار را انجام دهید. به عنوان مثال می‌توانید در کادر پایین چک که باید مبلغ چک به عدد نوشته شود، فضاهای خالی را با خط ممتد پر کنید تا امکان اضافه کردن عدد دیگری در کنار آن وجود نداشته باشد. این کار را برای نام دارنده چک و مبلغ به حروف و تاریخ نیز انجام دهید.
داشتن خط‌های ممتد و ضربدر مغایرتی با قوانین صدور چک ندارد. شماره چک‌های خود را یادداشت کنید و در دسترس داشته باشید تا در صورت سرقت دسته چک بتوانید جلوی سوءاستفاده از آن را بگیرید.
|
در همین رابطه بخوانید: |
قانون چک ضمانت چیست؟
توجه داشته باشید چکی که به عنوان چک ضمانت حین معامله یا عملی ارائه می‌شود با چک تضمینی که توسط بانک صادر می‌شود تفاوت دارد. قانون چک ضمانت چیزی متفاوت از قوانین چک عادی نیست. چک ضمانت یا چکی که بابت تضمین انجام تعهد صادر می‌شود درصورتی امکان وصول دارد که متعهد خلف وعده کرده باشد یا در انجام معامله و تعهدی که به عهده گرفته قصور کند.
در خصوص چک ضمانت از چک به عنوان تضمین و تعهد انجام کار استفاده می‌شود که این ضمانت، ناشی از یک تعهد اصلی است؛ به عنوان مثال بعضی صاحبان خانه هنگام عقد قرارداد از مستاجر چک تخلیه دریافت می‌کنند. چک ضمانت باید همانند چک‌های عادی مندرجات کاملی داشته باشد، بر اساس قانون چک ضمانت چک‌ها باید دارای امضا و تاریخ، وجود نداشتن قلم‌خوردگی و یکسان بودن عدد و حروف باشند، در صورت نبودن هر یک از این موارد، چک، فاقد ارزش قانونی است و در بانک معتبر نخواهد بود؛ بنابراین وصول آن به مشکل خواهد خورد.
|
چک ضمانت چکی است که بابت تضمین انجام تعهد صادر می‌شود، امکان وصول چک ضمانت درصورتی است که متعهد خلف وعده کرده باشد یا در انجام معامله و تعهدی که به عهده گرفته قصور کند. |
جمع‌بندی
- هر فرد نیاز دارد پیش از گرفتن دسته چک و نوشتن چک با قوانین چک آشنایی داشته باشد.
- چک تضمین شده، چکی است که صدور آن تنها توسط بانک و با تایید بانک بر اساس وجود مبلغ درج شده در چک امکان‌پذیر است.
- بر اساس قانون صدور چک، چک‌های صادرشده به عهده بانک‌های کشور در حکم اسناد لازم‌الاجرا است.
- قوانین چک امضای چک صادرشده را مهم‌ترین نکته آن می‌داند و چک بدون امضا فاقد اعتبار است.
- برای موضوعات و دعاوی مربوط به چک، دو قانون چک اصلی وجود دارد، قانون تجارت و قانون صدور چک.
- برای معامله با هر فرد و دریافت چک، نیاز است تا از حساب فرد استعلام تهیه کنید.
- برای حفظ حقوق قانونی افراد و طرفین معامله در معاملات مسکن دانستن قانون چک برای طرفین الزامی است.
- قانون صدور چک و نوشتن آن شرایطی دارد و باید هنگام استفاده از چک رعایت شود.
- در قوانین صدور چک، چک سفید امضا به این معنی است که به دارنده چک این حق را داده‌ایم که هر مبلغی را خواست بتواند در چک قید کند.
- امضا تعیین‌کننده‌ترین بخش هر چک محسوب می‌شود. ارائه چک‌های سفید امضا میتواند پر خطر‌ترین کار در معاملات باشد.
- چک ضمانت به عنوان تضمین و تعهد انجام کار استفاده می‌شودکه این ضمانت، ناشی از یک تعهد اصلی است.
- قانون چک ضمانت چیزی متفاوت از قوانین چک عادی نیست.
اگر چک فاقد تاریخ باشد و ما با قلم متفاوتی تاریخ بنویسیم بانک میتواند چک را پرداخت نکند